Drewno w zależności od przeznaczenia wymaga pokrycia różnymi powłokami malarskimi zachowującymi jego piękno i zabezpieczającymi je przed działaniem ognia, grzybów domowych, owadów – technicznych szkodników drewna. Rozróżnia się dwie zasadnicze grupy metod nasycania – metody impregnacji powierzchniowej i głębokiej.

Metody powierzchniowe

Metoda powlekania (smarowania). Polega na wielokrotnym nanoszeniu roztworu impregnacyjnego na powierzchnię drewna za pomocą pędzli, szczotek bądź powlekania. Do tak nasyconego drewna opóźnianie odparowania rozpuszczalników uzyskuje się poprzez okrycie powierzchni drewna folią poliestrową lub polietylenową, które stwarzają korzystne warunki dla wnikania w głąb tkanki drzewnej.



Metoda opryskiwania. Różni się rodzajem użytych narzędzi służących do nanoszenia impregnatu oraz tym, że może być stosowana także w trudno dostępnych miejscach, złożonych konstrukcjach więźby dachowej i impregnacji dużych powierzchni. Opryskiwanie przeprowadza się za pomocą opryskiwaczy elektrycznych lub pneumatycznych. Zabiegi należy powtarzać kilkakrotnie, aż do naniesienia wymaganej ilości preparatu. Kolejne natryski należy wykonywać po wyschnięciu uprzednio naniesionej warstwy.

Metoda nasycania w kąpielach gorąco-zimnych. Polega na ogrzaniu zabezpieczonego drewna w roztworze impregnatu i szybkim przeniesieniu go do zbiornika zawierającego zimny impregnat, w którym drewno pozostaje do ostygnięcia. Kąpiel zimna polega na zanurzeniu elementów drewna w roztworze o stężeniu 20%. Kąpiel gorąco-zimna polega na zanurzeniu drewna najpierw w gorącym 20% roztworze o temperaturze 60-65°C przez 2 godziny, a następnie szybkim przeniesieniu drewna do roztworu o takim samym stężeniu i temperaturze 15-20°C i zanurzeniu na min. 5 godzin. W czasie ogrzewania drewno traci część powietrza, które pod wpływem ciepła uchodzi z jego komórek. Natomiast podczas ochładzania następuje zmniejszanie się ciśnienia (w porównaniu z atmosferycznym) w komórkach drewna, co powoduje głębsze wnikania impregnatu aż do wyrównania ciśnień. Podgrzanie roztworu impregnacyjnego zwiększa głębokość wnikania, a także zużycie impregnatu. Środki oleiste o wysokim punkcie zapłonu podgrzewa się do temperatury 70-90°C, a oleiste o niskim punkcie zapłonu oraz roztwory wodne soli do temperatury 50-60°C.

Metody głębokie

Kąpiele długotrwałe. Należą one do bezciśnieniowych sposobów impregnacji drewna. Głębokie nasycenie roztworem uzyskiwane jest przez długotrwałe zanurzenie w roztworze impregnacyjnym, podczas którego następuje kapilarne przemieszczenie się roztworu w głąb drewna. Wymaga to dużej ilości impregnatu oraz hermetyzacji całego procesu, aby nie dopuścić do nadmiernego wzrostu lepkości substancji impregnującej na skutek ubytku rozpuszczalnika.

Metody dyfuzyjne. Przy metodach dyfuzyjnych są wykorzystywane zjawiska dyfuzji oraz osmozy. Są stosowane, gdy mamy do czynienia z drewnem o dużej wilgotności i przy użyciu środków rozpuszczalnych w wodzie, które będą stopniowo dyfundowały w materiał drzewny. Proces nasycania ustaje po wyschnięciu drewna, wznawia się zaś przy powtórnym nawilgoceniu zaimpregnowanego materiału. Korzystne warunki dyfuzyjnego nasycania występują przy wilgotności powyżej 35%. Metody dyfuzyjne obejmują metody suchej impregnacji, pastowania, bandażowania, zastrzykową metodę Cobra, nawiercania otworów i osmotyczną. Podczas wstrzykiwania pod ciśnieniem antyseptyk wprowadzany w stanie stężonym rozchodzi się drogą dyfuzji w wilgotnym drewnie. Metoda osmotyczna jest odmianą pastowania zastosowaną do nasycania świeżo ściętych dłużyc na zrębach leśnych.

Iniekcja. W celu głębszego wprowadzenia impregnatów stosuje się wstrzykiwanie za pomocą strzykawki bądź gruszki lekarskiej w otwory wylotowe po owadach lub w otwory specjalnie nawiercone. Jednak wypełniający kanały pył drzewny stanowi poważną przeszkodę w penetracji impregnatu w głąb, nawet dla roztworów o niskiej lepkości.

Metoda elektroimpregnacji (elektroosmozy). Innym sposobem głębokiego nasycania przez zanurzanie jest metoda wykorzystująca zjawisko elektroosmozy, wywołane przepływem prądu stałego między elektrodami podłączonymi do dwóch przeciwległych powierzchni obiektu. Zjawiska elektrokinetyczne, wymuszając ruch cieczy względem powierzchni ciała stałego, powodują szybką i łatwą infiltrację impregnatów w porowatą strukturę drewna. Zaletą tej metody jest krótki czas potrzebny do wykonania zabiegu, a wprowadzenie większej niż przy innych metodach ilości żywicy, zapewnia uzyskanie wysokiej wytrzymałości mechanicznej drewna.

Metoda nasycania pod zmniejszonym ciśnieniem. Jest najbardziej skutecznym sposobem pozwalającym na całkowite przesączenie substancją utwardzającą. Proces przebiega w sztywnej metalowej komorze w kształcie walca hermetycznie zamkniętego pokrywą, zaopatrzonego w próżniomierz i wizjery pozwalające na kontrolę przebiegu procesu. Pierwszy zawór połączony jest z olejową pompą próżniową, usuwającą powietrze z komory, drugi ze zbiornikiem cieczy impregnującej.

Metoda próżniowa. Pierwszym technologicznym procesem przy próżniowej impregnacji drewnianych obiektów lub innych materiałów porowatych jest usunięcie powietrza z komory i drewna za pomocą olejowej pompy próżniowej. Drewniany obiekt umieszczony w hermetycznej komorze należy obciążyć lub w inny sposób zabezpieczyć przed wypłynięciem. Rozmiary i forma pojemnika powinny zabezpieczać minimum przestronności, co pozwala na zwiększenie wydajności urządzenia i zmniejszenie ilości impregnatu, który musimy wprowadzić do komory.

Metody próżniowo-ciśnieniowe. Czynnikiem uzupełniającym jest wytworzenie dodatkowego ciśnienia, pod którym poddawany jest impregnat, co umożliwia jeszcze lepsze przesączenie drewna. Metoda próżniowo-ciśnieniowa polega na wytworzeniu podciśnienia w specjalnym autoklawie wypełnionym drewnem i wyssaniu powietrza znajdującego się we wnętrzu komórek drewna, wprowadzeniu impregnatu i zwiększeniu ciśnienia do 0,7-0,8 MPa.

Zabezpieczenie drewna konstrukcyjnego

IZOHAN IMPREGNAT W2 jest olejowym preparatem służącym do zabezpieczania drewna (w tym drewna konstrukcyjnego) przed korozją biologiczną. Działa zwalczająco i profilaktycznie w stosunku do grzybów domowych, pleśniowych i glonów. Zabezpiecza przed owadami technicznymi oraz bakteriami. Wydatnie zwiększa odporność biologiczną drewnianych elementów budowlanych. Trwale łączy się z drewnem, nie podnosi stopnia palności drewna, jest niekorozyjny wobec stali. Charakteryzuje się łatwością i szybkością w stosowaniu, prace zabezpieczające można wykonywać samodzielne – nie jest wymagane użycie żadnego specjalistycznego sprzętu (preparat nakłada się za pomocą natrysku lub pędzla, tworzy on bezbarwną powłokę zabezpieczającą, odporną na zmienne warunki atmosferyczne).

Właściwości preparatu:

- skutecznie zabezpiecza elementy budowlane wykonane z drewna przed rozwojem grzybów pleśniowych, grzybów niszczących strukturę materiałów drewnianych oraz owadów
- posiada wysokie właściwości konserwujące drewno
- charakteryzuje się łatwością i szybkością w stosowaniu
- prace zabezpieczające można wykonywać samodzielnie
- nie wymaga użycia żadnego specjalistycznego sprzętu
- preparat nakłada się za pomocą natrysku lub pędzla, tworzy bezbarwną powłokę zabezpieczającą, odporną na zmienne warunki atmosferyczne.

Podłoże drewniane i drewnopochodne powinno być suche, gładkie, równe, czyste, bez plam żywicy i tłuszczu, wolne od kurzu. Zażywiczone i zatłuszczone miejsca przemyć rozpuszczalnikiem nitro lub benzyną ekstrakcyjną i wysuszyć. Zabezpieczenie drewna powinno się odbywać metodą 2-3 krotnego smarowania pędzlem lub nanoszenia natryskiem w dostępach nie krótszych niż 4 godz., lub kąpieli całych elementów trwającej minimum 30 min. W warunkach przemysłowych można stosować metodę podwójnej próżni.

Anna Dydycz