chemia budowlana

Boniowanie to atrakcyjny sposób wykończenia elewacji. Polega na wykonaniu systemu ozdobnych rowków, dzielących powierzchnie ścian zewnętrznych budynku na mniejsze elementy. I choć jest zdecydowanie bardziej pracochłonne i kosztowne od zwykłego tynkowania, to jednak moda robi swoje.

Elewacja budynku to duża powierzchnia, którą można ciekawie zagospodarować. Trwa wyścig projektantów, podsycany wizjami inwestorów. Nie wystarczają już szlachetne tynki cienkowarstwowe i farby elewacyjne w kilkuset kolorach. Zwykła elewacja, gładka czy fakturowana, to za mało. Podkreśla się zatem wybrane elementy fasady – na przykład otwory okienne i drzwiowe – wprowadza dodatkowe podziały architektoniczne czy też stosuje się detale dekoracyjne, do których należą właśnie bonie.


Już starożytni Rzymianie…
Boniowanie, jako sposób dekoracji elewacji, znane było już w czasach starożytnych, chociaż w późniejszych latach stopniowo straciło na popularności. Powróciło do łask dopiero w dobie renesansu, zdobiąc przede wszystkim pałace możnowładców. W XIX wieku stało się pożądane przy wykańczaniu elewacji mieszczańskich kamienic.

W zależności od inwencji twórczej, bonie mogą dzielić ścianę tylko na równoległe, poziome pasy, lub tworzyć układ wielu drobniejszych elementów, imitujących kamienne bloki czy płyciny. Bonie mogą być zlokalizowane zarówno na całej powierzchni budynku, jak i na niektórych jej fragmentach - zwłaszcza w strefie cokołowej lub całej pierwszej kondygnacji i na narożnikach. W zależności od szerokości i głębokości rowków, sposobu wyprofilowania ich krawędzi oraz wykończenia powierzchni (groszkowanie, polerowanie) można uzyskać ciekawe efekty, wykorzystujące zjawisko załamywania się światła i grę światłocieni. Tak czy inaczej, boniowanie dodaje budynkowi powagi i dostojeństwa, może więc być sposobem na uzyskanie ciekawej i niepowtarzalnej fasady.

Boniowanie na tynku tradycyjnym
Dawniej boniowanie wykonywano za pomocą specjalnych profili, którymi kształtowano świeży narzut bezpośrednio na elewacji. Aby zmniejszyć grubość warstwy tynku, w miejscach przebiegu rowków wykuwano specjalne bruzdy, ewentualnie – już na etapie wznoszenia ścian – w miejscu przewidzianych boni wysuwano cegły przed lico ściany. Obecnie boniowanie można wykonać z użyciem tradycyjnego tynku dwu- lub trójwarstwowego. Na świeżej obrzutce montuje się listwy drewniane lub PVC, a utworzone w ten sposób pola wypełnia zaprawą tynkarską. Po jej odpowiednim stwardnieniu listwy usuwa się, uzyskując wyżłobienia odwzorowujące układ boniowania, a całą powierzchnię scala się kolorystycznie. W świeżym tynku można również wyciąć bonie za pomocą metalowego rylca, którym usuwa się tynk, kształtując rowki. Rylec prowadzi się wówczas po wcześniej zamocowanych listwach prowadzących. Takie rozwiązanie nazywane jest czasami ubogim boniowaniem lub tynkiem żłobkowanym.

Boniowanie na ociepleniu
Boniowanie na warstwie ocieplenia – ze względu na niewielką grubość tynku cienkowarstwowego – wykonuje się w warstwie materiału termoizolacyjnego lub naklejając dodatkowe, cieńsze płyty tegoż materiału. W sprzedaży są gotowe płyty styropianowe z fabrycznie wyciętymi rowkami. Przykleja się je do ścian budynku, a następnie ich powierzchnię wykańcza za pomocą zaprawy klejącej, siatki zbrojącej, specjalnych profili oraz tynku cienkowarstwowego.
Zastosowanie specjalistycznych profili gwarantuje perfekcyjne, równe boniowanie. Profile, wykonane z odpornych na alkalia i czynniki atmosferyczne materiałów, pozwalają wyeliminować pracochłonne wywijanie siatki wewnątrz rowków, wzmacniają ich krawędzie oraz zabezpieczają przed penetracją wody. Na rynku dostępne są profile, umożliwiające wykonanie boni, o trzech najczęściej stosowanych wysokościach: 20, 30 i 50 mm. Można również kupić specjalnie wyprofilowane siatki do boni oraz kielnie, ułatwiające wykonanie boniowania.

Bruzdy w materiale termoizolacyjnym można wykonać również na budowie. Płyty przykleja się wówczas do podłoża, a rowki wycina bezpośrednio na ścianie za pomocą prowadzonych po listwach bruzdownic, wycinarek termicznych lub oscylacyjnych. Jest to też jedyny sposób na wykonanie boniowania w układzie ociepleniowym, w którym jako termoizolacja przewidziana jest wełna mineralna. Wykończenie boniowania jest analogiczne, jak opisane wcześniej.
Trzecim, często obecnie stosowanym rozwiązaniem, jest przyklejenie do właściwej warstwy materiału termoizolacyjnego dodatkowych cieńszych płyt, a następnie obrobienie ich krawędzi za pomocą listew narożnikowych (kątowników aluminiowych lub z PVC) i zaprawy klejącej oraz wykonanie tynku cienkowarstwowego. Niektórzy producenci oferują również gotowe, zabezpieczone przed czynnikami atmosferycznymi elementy boniowe lub dekoracyjne profile, niewymagające dodatkowego zbrojenia siatką. Nakleja się je na elewacji lub umieszcza w przestrzenie, pozostawione pomiędzy sąsiadującymi płytami zasadniczej warstwy termoizolacji. Takie rozwiązanie pozwala na szybsze i tańsze wykonanie boniowania, nie wymaga również fachowego wykonawstwa.
Sebastian Czernik
doradca techniczny
GRUPY ATLAS

Fot. Atlas

www.chemiabudowlana.info Autor: Atlas - zobacz wizytówkę firmy