We wrześniu i październiku 2013 roku krakowski oddział Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych przeprowadził, na zlecenie Związku Pracodawców - Producentów Materiałów dla Budownictwa, kolejne badanie przyczepności klejów do styropianu dostępnych na polskim rynku. Kleje te są stosowane przede wszystkim przy wykonywaniu termomodernizacji obiektów mieszkalnych. Badaniu poddano produkty 24 firm (w tym również produkty członków Związku). Niestety, trzydzieści procent wszystkich badanych próbek uzyskało wynik negatywny, to znaczy nie spełniło norm.



Wymagana wartość przyczepności klejów do styropianu musi być równa lub większa od 0,008 MPa. Wyniki badań pokazały, że nie wszyscy producenci owej normy przestrzegają.

Trzy grupy

Według ekspertów główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest chęć zaoferowania jak najtańszego produktu (tańszego niż konkurencja) i uzyskanie w ten sposób lepszej pozycji na rynku. Wytworzenie kleju dobrej jakości i przestrzeganie norm wymaga określonych nakładów finansowych, dlatego też rzetelni producenci, często przegrywają walkę rynkową. Poszkodowani są również klienci, którzy nie mają szans rozpoznać na pierwszy rzut oka, który klej jest dobry, a który nie.

Przyglądając się tabeli z wynikami badań, warto pamiętać o dwóch rzeczach. Po pierwsze, otrzymane wyniki odnoszą się wyłącznie do zakupionych klejów i nie upoważniają do uogólnień w ocenie producenta oraz jego wyrobów – mówi prezes Związku Pracodawców - Producentów Materiałów dla Budownictwa Ryszard Kowalski. – Po drugie, warto uwzględnić fakt, że producenci nie są grupą jednorodną. Aby to lepiej unaocznić użyję pewnego porównania. Wyobraźmy sobie, że przy szosie stoi znak z ograniczeniem prędkości do siedemdziesięciu kilometrów na godzinę. Jeśli ktoś jedzie z szybkością sto na godzinę. To jeszcze wcale nie oznacza, że na pewno będzie miał wypadek, albo, że na pewno się zabije. Pewne jest jedno, bardzo wysoki poziom ryzyka, także dla innych użytkowników drogi. W przypadku klejów do styropianów jest analogicznie. Nie wszyscy dotrzymują norm, tylko tyle i aż tyle. To nie zawsze musi oznaczać kłopoty dla inwestorów, ale na pewno warto uwzględniać ten fakt przy decyzjach zakupowych. Trzymając się naszego porównania do szosy z ograniczeniem prędkości – są tacy, którzy zawsze jadą siedemdziesiątką, a zatem zgodnie z przepisami. Czasami nawet jest to sześćdziesiąt pięć, żeby nawet jak noga na gazie drgnie nie złamać przepisów. Jest też grupa, która zawsze jeździ setką i więcej. Do oporu. Mają w nosie przepisy, normy oraz interes innych.

Świadome wprowadzanie na rynek wyrobów niespełniających deklarowanych parametrów jest najczęściej konsekwencją chęci, obniżania kosztów za każdą cenę. Odbywa się to między innymi: poprzez zakup niepełnowartościowych surowców, odstępstwa od technologii produkcji oraz minimalizację udziału składników najbardziej kosztownych. Nie bez znaczenia jest również rezygnacja z niezbędnych, regularnych badań. Efekt jest taki, że inwestorzy otrzymują produkt niepełnowartościowy, niezgodny z parametrami deklarowanymi przez producenta.Jest jeszcze trzecia grupa producentów – czy też, jeśli trzymamy się porównania drogowego, kierowców – podkreśla prezes Ryszard Kowalski. - Są to kierowcy, którzy jadą osiemdziesiąt kilometrów na godzinę, siedemdziesiąt pięć... Tak naprawdę nie chcą łamać przepisów, ale... trochę zbyt mocno nacisnęli gaz, zagapili się itd. Wracając do klejów. Prawda jest taka, że jeśli pojawia się niewielkie odsunięcie od wartości granicznej, to byłoby, co najmniej nie fair, przypisywać takiemu producentowi jakieś nieuczciwe intencje. Nie zwalnia go to oczywiście z odpowiedzialności, a także powinien dobrze przemyśleć, dlaczego sytuacja z niespełnieniem norm miała w ogóle miejsce. Można jednak założyć, że był to po prostu wypadek przy pracy i sytuacja niezamierzona. Jeżeli natomiast ktoś jedzie sto dziesięć na godzinę, czyli w przypadku klejów jego niedociągnięcia są znaczne, wówczas prawdopodobieństwo, iż zrobił to zupełnie nieświadomie jest małe. Klej do styropianu jest tylko jednym z elementów biorących udział w procesie ocieplania. Wyznaczenie wartości granicznej na poziomie 0,08 MPa nie jest przypadkiem. Na marginesie przypomnę, że wcześniej w Polsce obowiązywała norma na poziomie wyższym niż obecnie, bo 0,1 MPa. Obniżono ją i słusznie, ale to wcale nie oznacza, że wartość tę można obniżać w nieskończoność. Podjęliśmy w Związku następującą decyzję, – jeśli któryś klej spełnia normę przyczepności 0,08, albo jest ona na wyższym poziomie, to podajemy, że wynik jest pozytywny. Nie jest, bowiem naszym celem urządzanie jakiegoś rankingu. Natomiast każdy, kto przegląda tabelę będącą zestawieniem wyników otrzymanych podczas badań i zobaczy tam wartości niższe od 0,08 MPa... Ktoś taki nawet nie wiedząc, czym są owe megapaskale oraz do czego służą, zorientuje się, że z konkretnymi klejami jest coś nie w porządku i w jakim stopniu.

Reakcje

Badanie wywołuje bardzo różne reakcje wśród firm, które zostały nim objęte.
- Powiedziałbym, że w tym przypadku można wyróżnić również trzy grupy – stwierdza prezes Związku Pracodawców - Producentów Materiałów dla Budownictwa Ryszard Kowalski. – Pierwsza, to firmy, które uzyskały wyniki pozytywne. We wcześniejszych badaniach podawaliśmy również liczbowe wyniki takich producentów. Były one często traktowane, jako punkt wyjścia do tworzenia różnego rodzaju rankingów. Uważam takie postępowanie za rodzaj nadużycia w dążeniu do jeszcze lepszej sprzedaży. Dlatego też w najnowszym badaniu zrezygnowaliśmy z podawania wartości liczbowych w przypadku wyników pozytywnych. Druga grupa reakcji, to firmy, których przedstawiciele dzwonią, piszą do Związku, spotykają się z naszymi przedstawicielami i słyszymy od nich: „Bardzo prosimy, aby nam pomóc. Chcemy wyjaśnić, dlaczego nam nie wyszło.” Myślę, że taki odzew trzeba przyjmować z zadowoleniem i szacunkiem. Jest wreszcie trzecia grupa reakcji – zdecydowanie najmniej sympatyczna. Przedstawiciele niektórych firm grożą, straszą, wynajmują kancelarie prawne, żądają odszkodowań, piszą rozmaite skargi oraz donosy... Dzisiaj, patrząc z dystansu, można się z tego śmiać, ale powiem, że gdy pierwszy raz spotkałem się z groźbami, także groźbami użycia siły fizycznej w stosunku do mnie... Nie było to przyjemne. Ale zarazem to pokazuje, jak istotne jest to, co robimy. Proszę zresztą prześledzić zmiany w wynikach odnotowanych w ostatnich latach. Pierwsze badanie wypadło wręcz dramatycznie źle. W kolejnych następowała poprawa. Niestety tegoroczne ma ponownie nie najlepsze wyniki. Jestem przekonany, że powodem jest zbyt długa przerwa od ostatniego badania. Ujmując rzecz najlapidarniej – chyba niektórzy przestali się bać! Można postawić wręcz tezę, że publikacja wyników, jest bardzo dotkliwą sankcją. Znacznie bardziej dotkliwą niż ewentualne działania nadzoru budowlanego.

„Rzetelni i Solidarni”

Przy okazji warto podkreślić, że w Polsce, jak dotąd, nie ma niestety żadnej innej instytucji państwowej, ani prywatnej, która prezentowałaby publicznie wyniki badań materiałów budowlanych. Robi to tylko Związek Pracodawców - Producentów Materiałów dla Budownictwa. I czyni to w sposób umożliwiający Nadzorowi Budowlanemu traktowanie wyników badań związku, jako dowodów w postępowaniu. Chociaż kilka lat temu padało sporo deklaracji, że również inne podmioty zajmą się podobnymi badaniami, to niestety tak się nie stało. Nikt nie podjął podobnego wysiłku (konieczna jest najwyższa staranność dokumentacyjna i proceduralna), oraz ryzyka. Ryzyka, bo raczej trudno uznać za przyjemny fakt, iż prezesa Związku, „ścigało” kilka kancelarii prawniczych, szukających, choć najmniejszej nieprawidłowości w badaniach. Związek Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa jest organizacją, do której należy dwadzieścia osiem firm reprezentujących różne branże przemysłu materiałów budowlanych. Sam Związek jest z kolei członkiem Konfederacji Pracodawców LEWIATAN. [więcej informacji http://www.dlabudownictwa.pl/ - przyp. red.]

W latach 2010 – 2012 na zlecenie Związku Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa przeprowadzone zostały następujące badania: • 2010 – badanie przyczepności klejów do styropianu (na 25 próbek, aż 72 procent uzyskało wynik negatywny), • 2010 – badanie wytrzymałości styropianu na ściskanie i rozciąganie (na 18 próbek, 50 procent nie spełniło wartości deklarowanych), • 2011 – badanie wodoodporności, obciążenia i przepuszczalności powietrza przez okna PVC (na 13 zbadanych okien dwuskrzydłowych, aż 69 procent nie spełniło deklarowanych wartości), • 2012 – badanie przyczepności klejów do styropianu - etap I (zbadanych zostało 25 próbek, a 30 procent z nich uzyskało wynik negatywny), • 2012 – badanie przyczepności klejów do styropianu - etap II (zbadano 13 próbek, 15 procent uzyskało negatywny wynik), • 2012 – badanie wytrzymałości styropianu na ściskanie i rozciąganie (badano 9 próbek i aż 78 procent nie spełniło wartości deklarowanych) • We wrześniu – październiku 2013 przeprowadzono kolejne badania klejów do styropianu (badano kleje 24 firm, w tym kleje producentów będących członkami Związku - 30% badanych próbek uzyskało wynik negatywny).

- Misją naszej organizacji jest to, aby uczciwym i rzetelnym przedsiębiorcom było na rynku łatwiej – podkreśla prezes Ryszard Kowalski. - Słowo „łatwiej” musi mieć zawsze porównanie... W tym przypadku łatwiej w stosunku do tych przedsiębiorców, którzy na miano rzetelnych nie zasługują. Związek zajmuje się wieloma problemami dotyczącymi materiałów budowlanych, a w tym zagadnieniami regulacyjnymi i technicznymi. Jako, że materiały są tylko półfabrykatem w budownictwie, to rozwój przemysłu materiałów budowlanych jest determinowany rozwojem budownictwa. Dlatego bardzo aktywnie działamy również w obszarze wszystkich aktów prawnych, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na rozwój branży. Zajmujemy się prawem budowlanym, planowaniem przestrzennym, zamówieniami publicznymi. Odnosimy się również do instrumentów finansowych. Związek (i badania) jest utrzymywany z pieniędzy jego członków, a zatem producentów. Mówił o tym, podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Janusz Żbik, obecny na konferencji prasowej, na której ogłoszono wyniki badań klejów. Stwierdził, że z ogromnym szacunkiem odnosi się do producentów, którzy finansują badania, mając świadomość, że jeśli nawet wynik będzie negatywny dla nich, czyli członków Związku, to i tak zostanie opublikowany. Tak zresztą zdarzało się w historii. Pierwsze badania, które wykonane zostały kilka lat temu, pokazały negatywne wyniki u aż trzech naszych członków. Ale mimo to zostały opublikowane, gdyż uważam, że badania należy robić i prezentować uczciwie, albo nie należy robić ich w ogóle. Finansowanie badań jest sporym obciążeniem dla członków Związku, który nie jest przecież jakąś ogromną organizacją. Nasze możliwości są ograniczone, dlatego zaproponowałem producentom różnego rodzaju materiałów budowlanych, program „Rzetelni i Solidarni”. Ideę tę można byłoby opisać w następujący sposób: nie jesteś członkiem związku, twój wybór, ale jeżeli czujesz, że dochowujesz reguł i jesteś rzetelnym przedsiębiorcą, to dołącz do naszej inicjatywy i stań się współfinansującym badania. Dzięki większemu zaangażowaniu podmiotów będących poza Związkiem możliwe byłoby badanie nawet dziewięćdziesięciu, dziewięćdziesięciu pięciu procent rynku oraz wykonywanie owych badań nawet dwa razy w ciągu roku. Taka regularność pozwoliłaby potencjalnemu nabywcy na zorientowanie się, kto jest rzetelny. Bardzo szybko stałoby się dla niego jasne, że u jednych producentów wyniki są zawsze pozytywne, a u innych bywa różnie. Pozwoliłoby to wyprzeć z rynku tych producentów, którzy są świadomie nie w porządku. Byłaby to również duża pomoc dla inwestorów, którzy mają akurat dokonać wyboru kleju do styropianu.

Na efekty tej nowej propozycji Związku trzeba będzie poczekać, ale czy skala zainteresowania programem „Rzetelni i Solidarni”, będzie informacją, jak wielu jest rzetelnych producentów?


[M.Ż.]



Autor: portal: obud.pl - zobacz wizytówkę firmy