Gipsy, tynki i gładzie to materiały, które służą do poprawy wizualnej ścian. Gwarantują uzyskanie idealnie równych i gładkich podłoży. Czym różnią się od siebie i kiedy co stosować?

Jeśli pod pacę idą stare, nierówne ściany, wtedy warto zdecydować się w pierwszej kolejności na zastosowanie gipsu. Przy drobnych nierównościach stosuje się gładzie gipsowe. Podnoszą one estetykę ściany, jednak gładzią nie da się wyrównać ściany. Tu pomocny może okazać się gips tynkarski. Ale od początku...

Gips w budownictwie

Kamień gipsowy, któremu odpowiada wzór chemiczny Ca(SO4)•2H2O (uwodniony siarczan wapnia) to miękki minerał pochodzenia osadowego. Charakteryzuje się tym, że jest plastyczny i dobrze rozpuszcza się w gorącej wodzie. Powszechnie stosowany jest w budownictwie, jako materiał wiążący, do produkcji cementu i innych wyrobów, oraz w modelarstwie, stomatologii, chirurgii i sztukatorstwie. Zazwyczaj jest bezbarwny, ale zdarza się, że jest zabarwiony na biało, szaro, różowo.

Kamień gipsowy wypala się w temperaturze 150 - 190 stopni C. Otrzymany produkt to tzw. gips półwodny (CaSO4•0,5H2O), resztę tworzy gips bezwodny – anhydryt (CaSO4) i zanieczyszczenia ze złoża. Produkt wypalania w zmielonej postaci to gips budowlany. W zależności od zawartości składu i sposobu produkcji otrzymuje się odmiany gipsu, takie jak:
- gips budowlany;
- gips szpachlowy (gips wolniej wiążący);
- gips tynkarski.
W praktyce różnią się między sobą czasem wiązania i stopniem zmielenia.

Wiązanie gipsu

Wiązanie gipsu polega na jego ponownym połączeniu się z wodą i przejściu w gips dwuwodny (uwodniony siarczan wapnia). Jakość wyrobu zależy od dokładności wymieszania z wodą (bez grudek i wtłoczonego powietrza) i ilości dodanej wody (woda nie związana chemicznie wyparowuje pozostawiając po sobie puste pory).
Gips wsypuje się do określonej ilości wody i następuje proces wiązania czyli reakcja egzotermiczna (ilość wydzielanego ciepła - ok. 30 kcal/kg) podczas której gips zwiększa swoją objętość o ok. 1%. Po zakończeniu wiązania następuje okres twardnienia. Gips uzyskuje pełną wytrzymałość po wyschnięciu. Jest materiałem chłonącym wilgoć i rozpuszczającym się w wodzie (2,4 g/l). Pod wpływem wilgoci wytrzymałość mechaniczna gipsu spada, dlatego należy go stosować w miejscach suchych!

Zastosowanie gipsu w budownictwie:
- posadzki pod wykładziny podłogowe;
- płyty na ścianki działowe;
- płyty gipsowo-kartonowe;
- drobne naprawy tynku oraz powierzchni ścian i sufitów;
- tynki wewnętrzne;
- ozdobne detale architektoniczne, stiuki – sztukaterie, posągi.

Gips budowlany

Gips budowlany przeznaczony jest do napraw powierzchni ścian i sufitów (np. wypełniania ubytków, otworów po kołkach itp.) oraz wszelkiego rodzaju prac montażowych i instalacyjnych (osadzanie puszek, wypełnianie bruzd z przewodami elektrycznymi, itp.). Może być również wykorzystywany do sporządzania zapraw i prefabrykatów gipsowych.

Gips szpachlowy

Gips szpachlowy to materiał wykończeniowy, który służy do:
- uzupełniania ubytków;
- korygowania większych nierówności;
- precyzyjnego wyprowadzania kątów i płaszczyzn ścian lub sufitów.
Tworzy on gładką, cienką warstwę pod malowanie bądź tapetowanie w pomieszczeniach suchych. Nie zaleca się stosować go w łazienkach i kuchniach. Może być stosowany na podłoża takie jak:
- tynki gipsowe;
- cementowe i cementowo-wapienne;
- beton itp.

Gips szpachlowy rozprowadza się na przygotowanym podłożu za pomocą stalowej, nierdzewnej pacy. Czynność wykonuje się aż do momentu uzyskania pożądanego efektu. Podłoże musi być wcześniej zagruntowane. Preparat gruntujący wyrówna chłonność podłoża, pozbawi drobinek pyłu i zwiększy przyczepność gipsu szpachlowego. Do nanoszenia środka gruntującego na ściany możemy użyć dowolnego narzędzia (pędzla lub wałka). Płyty gipsowo-kartonowe należy spoinować z zastosowaniem specjalnych taśm zbrojących, aby w jak największym stopniu ustrzec się pęknięć w miejscach połączeń – pamiętajmy, że ściany nieustannie pracują w trakcie ich użytkowania. Po wyschnięciu gipsu szpachlowego wszystkie nierówności należy zeszlifować siatką do szlifowania lub papierem ściernym.

Możliwość nakładania jednorazowo grubej warstwy szpachli – nawet do 10 mm – pozwala szybciej wyprowadzić równe ściany (często w jednym cyklu roboczym), wpływając korzystnie na czas i koszty prowadzonych prac. Dzięki temu gipsy szpachlowe doskonale zdają egzamin przede wszystkim podczas remontów domów ze starymi, zniszczonymi tynkami oraz mieszkań, szczególnie w blokach wykonanych w technologii wielkiej płyty, gdzie ściany i sufity zdecydowanie nie trzymają pionu i poziomu – tłumaczy ekspert firmy Baumit.

Zaczyn gipsowy należy zużyć w ciągu 30 minut od wymieszania z wodą – niezużyty, twardniejący nie nadaje się do powtórnego zarobienia wodą!

Po wyrównaniu podłoża i wyprowadzeniu płaszczyzn ścian oraz sufitów za pomocą gipsu szpachlowego można ich powierzchnie np. tapetować – pamiętając o ich wcześniejszym zagruntowaniu. Jeśli jednak chcemy uzyskać idealną gładkość pod malowanie, przydadzą się gładzie gipsowe, ale o tym poniżej.

Gips tynkarski

Gips tynkarski służy do wykonywania tynków na podłożach:
- mineralnych;
- betonowych z betonu komórkowego i płyt wiórowo-cementowych;
- wylewanych lub prefabrykowanych;
- z cegły ceramicznej;
- wapienno-piaskowych;
- nieotynkowanych murach.
Nie zaleca się stosowania gipsu tynkarskiego na podłożach drewnianych, metalowych i z tworzyw sztucznych. Jest dozwolony w pomieszczeniach o normalnej wilgotności powietrza, jak również w kuchniach i łazienkach, gdyż wchłania wilgoć z otoczenia i oddaje ją wówczas, gdy we wnętrzu robi się sucho. Tworzy w pomieszczeniach zdrowy mikroklimat. Warto wiedzieć, że gips tynkarski jest mało odporny na uderzenia i zarysowania.

Gips tynkarski nakłada się na powierzchnie w postaci tylko jednej warstwy. Jej grubość nie przekracza zazwyczaj 2 cm. Powierzchnia po zatarciu gipsu tynkarskiego jest gładsza niż powierzchnia tynku cementowo-wapiennego. Gips tynkarski narzuca się kielnią lub za pomocą agregatu (w zależności od tego, czy jest to gips tynkarski ręczny, czy maszynowy), wyrównuje łatą H i zagładza pacą stalową. Odpowiednio stwardniały tynk należy zrosić wodą w postaci mgły i zatrzeć pacą gąbkową w celu „wyciągnięcia” na powierzchnię mleczka, które po zmatowieniu należy równomiernie rozprowadzić za pomocą szpachli długiej.

Tynk gipsowy schnie, w zależności od warunków, od tygodnia do dwóch. W tym czasie dobrze, by w domu nie panowały przeciągi, ani nadmierne nasłonecznienie ścian. Chodzi o to, by zapewnić „naturalny” proces schnięcia. Tynk można malować, gdy jego wilgotność nie przekracza 1%. Powierzchnię przed tynkowaniem należy zagruntować Do malowania stosuje się farby:
- klejowe;
- emulsyjne;
- olejne;
- tapety natryskowe.
Nie zaleca się natomiast używać farb wapiennych. Tynki gipsowe, na które będzie nakładana glazura, zaciera się bez ostatecznego wygładzania. Przed nałożeniem płytek należy zagruntować tynk.

Gładzie

Gładź to materiał cienkowarstwowy, którego nałożenie odbywa się na końcowym etapie prac związanych z wygładzaniem ściany. Bezpośrednio na gładź nanosi się już tylko farbę. Materiał nie nadaje się do pomieszczeń wilgotnych (pralni, łazienek). W kontakcie ze zbyt wilgotnym powietrzem może odkształcać się i tracić wytrzymałość. Nie należy używać gładzi do wyrównywania bardzo krzywych ścian (gdy odchyłki przekraczają 1 cm).

Gładzie, w zależności od struktury, dzielą się na twarde i miękkie. Gładź twarda wymaga precyzyjnego nałożenia tak, aby szlifowaniu nie było zbyt dużo pracy. W zamian uzyskuje się podłoże pod malowanie o większej trwałości i odporności na uderzenia, czy zarysowania. Gładzie miękkie łatwiej „się szlifują”, można więc nakładać je mniej precyzyjnie, ale po wyszlifowaniu pozostaje większy kłopot z malowaniem. Delikatna struktura jest bardziej podatna na uszkodzenia podczas gruntowania i malowania. Podłoże pod gładź musi być wysezonowane, suche, pozbawione warstw luźno związanych i zagruntowane odpowiednim preparatem.

Gładź szlifuje się po związaniu i wyschnięciu. W ten sposób uzyskuje się gładkość. Do szlifowania można używać różnych materiałów ściernych, na przykład siatkę, papier, czy gąbkowe kostki. W przypadku papieru, trzeba często zmieniać arkusze gdyż materiał „zapycha się”. Przy doborze odpowiednich narzędzi warto pamiętać, by twardość stosowanego produktu była odpowiednia do granulacji materiałów ściernych.

Duża różnorodność produktów ma pozwolić wybrać dla klienta optymalny dla siebie materiał. Niektórzy wykonawcy preferują gładzie miękkie, które łatwiej się szlifują. Pamiętajmy, że im lepiej nałożona gładź, tym mniej szlifowania. Dla mniej doświadczonych osób lekkość szlifowania może więc okazać się istotną kwestią. Należy się jednak liczyć z faktem, że struktura o małej zwartości jest mniej odporna na warunki eksploatacyjne jak również powoduje często problemy przy malowaniu. Z tego względu optymalne wydaje się używanie produktów o wyższej twardości, przekładających się na większą trwałość. Należy jednak bardziej przyłożyć się do nakładania, aby do szlifowania nie zostawić zbyt dużo.
Miałkość produktów jest uzależniona od stosowanych wypełniaczy. Te bardzo drobno mielone dają po wyszlifowaniu gładsze struktury, ale pamiętajmy, że ostateczny wygląd powierzchni uzyskamy po malowaniu. Tu dużo zależy od rodzaju farby oraz od sposobu malowania, rodzaju wałka, itp - opowiada Rafał Zastawny specjalista z firmy CEKOL.

Marta Sobiecka

Autor: chemiabudowlana.info - zobacz wizytówkę firmy