Polistyren ekspandowany (styropian) stosuje się jako materiał termoizolacyjny, ponieważ:

• jest stosunkowo tani;
• łatwy w obróbce (docinaniu i montażu);
• ma bardzo dobre właściwości termoizolacyjne;
• jest obojętny biologicznie (odporny na grzyby, pleśnie, bakterie).

Dobrze znać również słabe strony materiału, a więc wrażliwość na promienie UV, pod wpływem którego materiał szybciej się starzeje i kruszy. Z tego względu nie można po ułożeniu na ścianie zostawić go bez zabezpieczenia.

Rodzaje płyt

Na rynku dostępne są styropiany w różnych kolorach (biały, biały z ciemnymi wtrąceniami, grafitowy). Można wyodrębnić również płyty z płaską krawędzią i z felcem (z frezem umożliwiający łączenie jednego elementu z drugim na zakładkę). Styropiany różnią się także wielkością współczynnika przewodności cieplnej λ, oraz właściwościami mechanicznymi.

O wyborze materiału termoizolacyjnego decydują przede wszystkim wymagania w zakresie klasyfikacji ogniowej, analizy cieplno-wilgotnościowe oraz koszty. Przygotowanie podłoża W przypadku budynków remontowanych, przed rozpoczęciem prac, trzeba sprawdzić nośność podłoża. W tym celu należy wykonać próbę wytrzymałościową. Na suchej, równej, oczyszczonej z brudu i kurzu powierzchni, w losowych miejscach, przykleja się kawałki styropianu (wielkości ok. 10×10 cm). Po 3 dniach odrywa się je od ściany. Jeżeli rozerwanie nastąpi w warstwie styropianu, to znak, że nośność podłoża jest odpowiednia. W przypadku, gdy oderwie się styropian z warstwą np. tynku – trzeba będzie usunąć słabą powłokę (tynków, farb czy niezwiązanych cząstek muru). Jeśli defekt dotyczy tylko fragmentów ściany, powłokę można wyeliminować miejscowo, a ubytki wypełnić nowym materiałem. Jeżeli dotychczasowa elewacja nie nadaje się na podkład pod termoizolację, należy ją w całości usunąć, aż do warstwy nośnej. Jeśli podłoże pod ocieplenie stanowią: tynki cementowe, cementowo - wapienne, pustaki żelbetowe, czy mur z betonu komórkowego, powinno się je najpierw zagruntować.

Przygotowanie zaprawy klejącej

Zaprawę do przyklejania płyt rozrabia się w wodzie według proporcji podanych przez producenta na opakowaniu. Jest do tego potrzebna profesjonalna mieszarka lub wiertarka z odpowiednim mieszadłem. Pozwalają one na uzyskanie jednolitej konsystencji kleju. W handlu dostępne są również gotowe zaprawy. Do przyklejania płyt styropianowych mogą służyć również kleje w postaci pianek.

Mocowanie płyt izolacyjnych

Montaż płyt izolacyjnych zaczyna się od listwy startowej (aluminiowej listwy cokołowej), którą mocuje się do ściany przy pomocy kołków rozporowych. Pozwala ona wypoziomować i ustabilizować pierwszą warstwę płyt styropianowych. Zaprawę klejącą aplikuje się bezpośrednio na płyty styropianowe (nigdy na podłoże!), w taki sposób, by klej nie dostał się pomiędzy boczne krawędzie płyt. Zalecanym sposobem rozprowadzania zaprawy jest metoda tzw. pasmowo- punktowa (obrzeżowo-punktowa). Polega ona na tym, że na obrzeżach płyty nakłada się ramkę w postaci pasa o szerokości mniej więcej 3-6 cm. Ważne, by był on oddalony od krawędzi płyty o kilka centymetrów. W środkowej części materiału termoizolacyjnego nakłada się placki o średnicy około 8-10 cm. Należy doprowadzić do tego aby płyta pokryta była klejem mniej więcej w 40 procentach. W zupełności wystarcza do jej trwałego umocowania.Styropian z nałożoną zaprawą przykleja się do ściany (bezzwłocznie!) i dociska przez uderzenia pacą. Płytę dociska się tylko raz! W przypadku jej niewłaściwego umocowania trzeba ją oderwać, usunąć zaprawę klejącą (ze ściany oraz płyty), nałożyć raz jeszcze na styropian i ponownie zamocować. Styropian układa się rzędami, od dołu do góry. Poszczególne rzędy muszą być ułożone kaskadowo (przesunięte jeden wobec drugiego np. o połowę długości płyty), z zachowaniem odpowiedniego układu przy oknach i drzwiach. Krawędzie materiału termoizolacyjnego nie mogą leżeć na przedłużeniu krawędzi ościeży. Przesunięcie musi wynosić minimum 10 cm.

Ubytki i szpary pomiędzy płytami oraz zagłębienia po montażu kołków uzupełnia się odpowiednio dociętymi kształtkami z materiału izolacyjnego (klinami, kółkami). W żadnym wypadku nie wolno tego robić przy pomocy kleju bądź innej zaprawy! Zaprawy klejące charakteryzują się dużą przewodnością cieplną, co w konsekwencji mogłoby powodować powstawanie pomiędzy płytami mostków termicznych! Szczeliny i zagłębienia można wypełnić również niskoprężną(!) pianką poliuretanową.

Kołkowanie

W przypadku domów jednorodzinnych można pominąć ten etap, pod warunkiem, że zaprawa klejąca jest wysokiej jakości, a stosowany system termoizolacji lub projekt nie wymuszają dodatkowego mocowania. W przeciwnym razie można stracić prawo do gwarancji. Kołkowanie wymagane jest zwykle dopiero przy ocieplaniu budynku wielokondygnacyjnego bądź, gdy przyczepność tynku, np. na starej ścianie jest słaba (ale nie na tyle słaba, by go skuć). Nie zaszkodzi jednak użycie łączników izolacji w tzw. miejscach wrażliwych – szczególnie narażonych na oddziaływanie czynników zewnętrznych np. narożniki domów.

W przypadku kołkowania styropianu należy odczekać dwa dni od przyklejenia materiału termoizolacyjnego i dopiero po tym czasie wykonać mocowanie mechaniczne. Przy tego typu termoizolacji stosuje się kołki: z tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym lub stali ocynkowanej z łbem z tworzywa sztucznego; stalowe z dodatkową systemową zaślepką ze styropianu.Liczba użytych łączników zależy od wysokości budynku. Przy krawędziach zaleca się stosowanie większej liczby kołków ze względu na czynniki takie jak np. ssanie wiatru.

Wyrównanie powierzchni

Po przyklejeniu styropianu (ale nie wcześniej niż po upływie 24 godzin) można zabrać się za usuwanie nierówności lub uskoków pomiędzy płytami. W tym celu szlifuje się powierzchnię np. pacą obłożoną gruboziarnistym papierem ściernym bądź metalową pacą o strukturze przypominającej tarkę. Warto jednak zainteresować się urządzeniami mechanicznymi, które wyposażone są w odciąg. Są one skuteczniejsze, ponieważ pozwalają uniknąć pylenia.

Wykonanie warstwy zbrojnej

Następny krok to wykonanie warstwy z siatką z włókna szklanego. Spełnia ona kilka funkcji:
• chroni izolację termiczną przed
uszkodzeniami mechanicznymi;
• przenosi obciążenia wiatru;
• kompensuje naprężenia termiczne;
• stanowi podłoże pod tynk zewnętrzny.
Wykonanie warstwy zbrojonej można rozpocząć minimum po upływie 2 dni od przyklejenia płyt styropianowych. W tym celu suchą zaprawę klejową miesza się z wodą w proporcji wskazanej na opakowaniu.

Nakładanie zaprawy klejowej na płytę styropianu Fot. KREISEL.

Zatapianie siatki. Fot. KREISEL

Na zeszlifowanej powierzchni płyt rozprowadza się przygotowany wcześniej klej. W tym celu należy użyć stalowej pacy zębatej, która pozwoli odpowiednio przygotować podłoże pod siatkę (grubość warstwy 2 – 3 mm). W pierwszej kolejności zakłada się profile narożnikowe (element metalowy z siatką) w miejscach wymagających zwiększonego zabezpieczenia np. w narożach i przy ościeżnicach. Następnie należy zabezpieczyć okolice narożników nad wnękami oknien i drzwi. Dopiero później wykonuje się resztę zbrojenia, na tzw. zakładkę (minimum 10 cm). Czynność tę wykonuje się zaczynając zawsze od górnej części budynku. Po umiejscowieniu siatki w zaprawie należy ją zaszpachlować na gładko (gładka pacą), tak by całkowicie pokryć zbrojenie, zatopić je w zaprawie.

Wykonanie wyprawy tynkarskiej

Przed wykonaniem wprawy tynkarskiej należy na warstwę zbrojoną nanieść techniką malarską podkład tynkarski (grunt). Powinien on być dostosowany do rodzaju tynku i nanoszony na suche podłoże.Najbardziej popularne tynki cienkowarstwowe stosowane na płytach styropianowych to:
• mineralna zaprawa tynkarska – sucha mieszanka do zarobienia wodą, podstawowym składnikiem jest spoiwo mineralne (cement i/ lub wapno).
• akrylowa (polimerowa) masa tynkarska – gotowa mieszanka w postaci pasty, podstawowym składnikiem wiążącym jest dyspersja polimerowa;
• silikonowa masa tynkarska – gotowa mieszanka w postaci pasty, składnikiem wiążącym jest żywica lub emulsja silikonowa;
• silikatowa masa tynkarska – gotowa mieszanka w postaci pasty, głównym składnikiem wiążącym
jest spoiwo silikatowe (krzemianowe).

Tynk nakłada się po wyschnięciu gruntu (minimum 48 godzin) przy pomocy gładkiej pacy ze stali nierdzewnej. Materiał należy rozprowadzać metodą „mokre na mokre” tzn. nie dopuszczając do zaschnięcia poprzednio zatartej partii przed naciągnięciem kolejnej, która się z nią styka. Prace na jednej płaszczyźnie należy wykonać bez przestojów. Przerwanie pracy w nieodpowiednim miejscu spowoduje, iż mogą być widoczne różnice odcienia koloru (w przypadku tynków barwionych) i struktury elewacji. Nadmiar materiału należy ściągnąć z powrotem do wiadra i przemieszać.

Ze względu na rozszerzalność termiczną, gładkie faktury tynków w systemach ociepleń nie są wskazane. Wybierając tynki należy pamiętać, by najpierw wybrać fakturę, a dopiero później kupić materiał elewacyjny, ponieważ każdy tynk ma określony zakres możliwości fakturowania! Tynk w postaci proszku należy rozmieszać z wodą. Z kolei dostarczony w wiaderkach wystarczy przemieszać.

Malowanie elewacji

Ten etap inwestycji dotyczy tynków niebarwionych. Niektórzy systemodawcy zalecają przed malowaniem pokrycie tynku odpowiednim gruntem. Farby elewacyjne nakłada się pędzlem, wałkiem lub metodą natryskową. Zwykle, aby uzyskać satysfakcjonujący efekt, trzeba położyć dwie warstwy powłoki. Pomiędzy nakładaniem kolejnych warstw trzeba zachować kilkugodzinne przerwy technologiczne. Na jednej płaszczyźnie prace należy prowadzić bez przerw. Pozwoli to uniknąć różnic w odcieniach barw. Na jedną płaszczyznę należy stosować farbę z tej samej serii produkcyjnej.

Do malowania elewacji zaleca się stosować farby pastelowe. Nadmierne nagrzewanie się zbyt ciemnych powierzchni może powodować naprężenia rozciągające w wyprawie i w efekcie jej pękanie. W skrajnych przypadkach może nastąpić nawet uszkodzenie płyt termoizolacyjnych (więcej o tym problemie piszemy w artykule „Ciemne elewacje – problem nagrzewania się oraz starzenia powłok i wypraw elewacyjnych”).

Powłoka malarska wykonana z użyciem rekomendowanych przez systemodawcę farb elewacyjnych poprawia odporność tynku i całego systemu na niekorzystne oddziaływanie warunków atmosferycznych (zmniejsza nasiąkliwość, np. tynków mineralnych), środowiskowych (ogranicza zdolność do zabrudzeń) oraz pozwala na uzyskanie oczekiwanego efektu estetycznego.

Autor: Kreisel - zobacz wizytówkę firmy