Graffiti to od wielu lat nieodłączny element miejskiego krajobrazu. Jedni uważają je za rodzaj sztuki, inni za zwyczajny wandalizm. Niezależnie jednak od naszej opinii na ten temat, trzeba pogodzić się z faktami. Kolorowe malowidła szpecą elewacje budynków, a ich usuwanie sporo kosztuje. Może więc zamiast wykładać znaczne sumy na kłopotliwą renowację, warto zainwestować w odpowiednie środki zabezpieczające? Producenci chemii budowlanej oferują obecnie szeroki wybór preparatów pozwalających w znacznym stopniu zabezpieczyć elewację budynku przed trwałym pokryciem graffiti. Uwaga!nie ma na rynku uniwersalnego środka, który zabezpieczy ścianę w stu procentach przed zniszczeniem.

Zastosowanie środków nie pozwalających na trwałe połączenie farby z podłożem na pewno pozwoli uniknąć ponoszenia kosztów związanych z odnawianiem elewacji. Rodzaj i skuteczność zastosowanej ochrony są jednak w pełni uzależnione od rodzaju powierzchni, którą zamierzamy zabezpieczyć.



Najmniejszy problem sprawia pozbycie się grafitti ze szkliwionych płytek ceramicznych, szkła i metalu. Są to bowiem materiały o niskiej nasiąkliwości i niewielkiej porowatości. Dzięki temu farba z mazaków i spray-ów nie wnika w ich strukturę. Do ich wyczyszczenia najczęściej wystarczy użyć spirytusu, lub (jeśli farba zdążyła już zupełnie wyschnąć) rozpuszczalników ksylonowych.

Znacznie więcej zachodu wymaga czyszczenie i ochrona powierzchni o wysokiej chłonności i dużej porowatości, takich jak tynk, płytki i cegły klinkierowe, oraz niektóre gatunki kamienia. Farba nanoszona natryskowo wnika bowiem głęboko w ich strukturę. Próba pozbycia się malowideł naniesionych na takie powierzchnie rzadko kiedy przynosi pożądany efekt. W takich wypadkach jedynym wyjściem najczęściej okazuje się czyszczenie mechaniczne, polegające na zeszlifowaniu zabrudzonej powierzchni lub usunięcie pomalowanego tynku i zastąpienie go nowym. Tego typu zabiegi są jednak zazwyczaj bardzo kosztowne, a w wypadku budowli zabytkowych mogą okazać się niemożliwe do przeprowadzenia.

Najpoważniejszy problem wiąże się z grafficiarskimi popisami powstałymi na elewacjach wykonanych z różnego rodzaju tworzyw sztucznych, takich jak siding. Ich usunięcie jest bowiem właściwie niemożliwe. Próby usunięcia farby z elementów wykonanych z PCV (płyty elewacyjne, rynny, rury spustowe) każdorazowo doprowadzą do trwałego uszkodzenia czyszczonej powierzchni. Tworzywa sztuczne nie są bowiem odporne na działanie rozpuszczalników.

Podobnie rzecz wygląda w przypadku tzw. konglomeratów tworzących sztuczny kamień. Uszkodzeniu w kontakcie z rozpuszczalnikiem ulega w nich żywica spajająca. Powierzchnia oczyszczona chemicznie matowieje i powstają na niej wżery Podczas dalszej eksploatacji uszkodzone powierzchniowo miejsca łatwo ulegają ponownemu zabrudzeniu i dalszej degradacji.

Dobrą alternatywą dla czyszczenia chemicznego, jest coraz bardziej popularna technologia polegająca na usuwaniu niechcianych malowideł przy pomocy suchego lodu . Metoda w ogólnych zarysach przypomina nieco piaskowanie. Różnica polega jednak na tym, że ziarna piasku zastępują granulki bądź kostki suchego lodu. Technika ta jest tania, skuteczna i całkowicie ekologiczna.

Na czym polega zabezpieczenie?

Chcąc ochronić elewację i ściany budynku przed działalnością graficiarzy, możemy zastosować jedną z dwóch dostępnych metod. Pierwsza polega na zabezpieczeniu wgłębnym (impregnacji), druga na zabezpieczeniu powierzchniowym, czyli pokryciu powierzchni specjalną powłoką ochronną.

Preparaty ochronne

Preparaty umożliwiające wykonanie zabezpieczenia przyporządkowane są w zależności od metody ochronnej do trzech grup:

Impregnaty

Są środkami chemicznymi (najczęściej krzemoorganicznymi), które nie tworzą powłoki na powierzchni zabezpieczanej. Ich zadaniem jest wniknięcie tuż pod powierzchnię materiału chronionego. Impregnaty najlepiej sprawdzają się w wypadku podłoży o niskiej nasiąkliwości, takich jak. płytki typu klinkier, cegła klinkierowa, czy niektóre rodzaje kamienia.

W wypadku materiałów o znacznej chłonności, impregnaty okazują się jednak mało skuteczne. Wnikają bowiem zbyt głęboko i automatycznie przestają stanowić zaporę dla wsiąkającej farby.

Stosowanie impregnatów zupełnie mija się z celem także w wypadku elewacji wykonanych z tworzyw sztucznych. Nasiąkliwość tych materiałów jest bowiem właściwie zerowa, przez co impregnat nie ma możliwości migracji w głąb i bardzo szybko zostanie zmyty przez opady atmosferyczne.
Skuteczność impregnatów stosowanych do ochrony ścian przed grafitti często okazuje się niewystarczająca. Impregnaty ulegają bowiem stosunkowo szybkiemu wymywaniu. Tempo tego procesu uzależnione jest od struktury pokrywanego podłoża, stopnia zanieczyszczenia otaczającego środowiska, oraz intensywności opadów atmosferycznych.

Powłoki zabezpieczające typu traconego

To najpowszechniej stosowane zabezpieczenia przeciwko graffiti. Są stosunkowo tanie i charakteryzują się wysoką skutecznością. Wytwarza się je najczęściej w formie wodnych emulsii, wosków, lub mikrowosków. Działanie powłok zabezpieczających polega na niedopuszczeniu do połączenia farby nanoszonej przez graficiarza z powierzchnią chronionej ściany. Farba osadza się jedynie na powierzchni powłoki ochronnej, dzięki czemu można ją usunąć ciepłą wodą pod ciśnieniem. W procesie usuwania grafitti następuje równoczesne, miejscowe, zmywanie powłoki zabezpieczającej. Dlatego po zakończeniu zmywania konieczne jest każdorazowo ponowne naniesienie substancji ochronnej na oczyszczone miejsca. Nałożenie nowej warstwy powłoki traconej przeprowadza się zwykle techniką malarską, za pomocą pędzla lub wałka.
W przypadku powłok traconych należy pamiętać o ich „tymczasowości”. Istnieje bowiem realne niebezpieczeństwo, że powłoka nie odnawiana przez kilka lat, może częściowo stracić swoje właściwości „buforujące” np. wskutek odparowania. Dotyczy to zwłaszcza powłok zawierających pochodne wosku lub parafiny. Okres trwałości powłok traconych wynosi najczęściej od trzech do pięciu lat. Za najtrwalsze uważane są powłoki zawierające poliakrylanty.

Powłoki zabezpieczające typu trwałego

Działają na podobnej zasadzie jak powłoki tracone. Ich zasadniczą funkcją jest oddzielenie chronionego podłoża od warstwy farby nanoszonej przez graficiarza. Różnica polega jedynie na tym, że powłok typu trwałego nie trzeba uzupełniać po każdym usunięciu niechcianych malowideł.

Do tworzenia trwałych powłok zabezpieczających stosuje się zazwyczaj preparaty na bazie chemoutwardzalnych żywic poliuretanowych lub epoksydowych. Podstawowe typy preparatów trwałych oferowane są w formie dyspersji bezbarwnych. Niektórzy producenci środków zabezpieczających dostarczają preparaty błonotwórcze jako barwione, zgodnie z wzornikami kolorystyki NCS lub RAL, w wariancie z połyskiem lub jako matowe. Oznacza to, że preparat barwiony może zastąpić zwykłą farbę na zabezpieczanym obszarze elewacji. Należy w tym miejscu zauważyć, że dla wprawnego oka powierzchnie zabezpieczone różnią się od „surowych” lub malowanych farbami elewacyjnymi.

Systemy zabezpieczające

W praktyce, stosowanie jednego rodzaju zabezpieczenia jest zwykle niewystarczające. Preparaty impregnujące i powłoki łączy się więc w tak zwane systemy anty graffiti, pozwalające na zwielokrotnioną ochronę ścian i elewacji. Dobór składników takiego systemu uzależniony jest przede wszystkim od rodzaju podłoża, które ma zostać zabezpieczone. Ze względu na fakt, że stosowanie systemów anty graffiti nie jest jeszcze zbyt powszechne, przy doborze powinno się współpracować ze specjalistą. Wadliwie dobrany system zabezpieczenia może bowiem sam spowodować szkody w podłożu.

Warto wiedzieć, że każdy z systemów anty graffiti powoduje zmiany w paroprzepuszczalności zabezpieczanego podłoża. Niektóre z powłok ochronnych powodują zwiększenie oporu dyfuzyjnego nawet kilkukrotnie, ograniczając przenikanie pary wodnej przez ścianę. Są także podłoża, których zabezpieczenie, ze względów chemicznych jest niewykonalne. Tak jest w na przykład w przypadku ścian pokrytych tynkami wapiennymi. Wiadomo bowiem, że zachodzący w nich proces karbonatyzacji ma charakter długotrwały, a odcięcie kontaktu tynku z zawartym w powietrzu dwutlenkiem węgla, musiałoby doprowadzić do uszkodzeń. Podobnie sprawa wygląda w przypadku zabezpieczania powierzchni pokrytych farbami mineralnymi i tynków cienkowarstwowych wchodzących w skład BSO.

Powłoki z farb mineralnych i tynki cienkowarstwowe z pewnością ulegną uszkodzeniu w wyniku wielokrotnego zmywania ciepłą wodą pod ciśnieniem. Decydując o wyborze materiałów wykończeniowych do ścian i elewacji powinno się więc wziąć pod uwagę to, w jakim stopniu nasza nieruchomość będzie narażona na pokrycie grafitti.



Opr. Sambor Zarzycki
Źródło: Chemia budowlana info
Fot: CIS

Autor: chemiabudowlana.info - zobacz wizytówkę firmy