Za ich pomocą można wznieść dorycką kolumnę pośrodku pokoju, okrągłą wannę wpisać w kwadrat, obniżyć sufit i podnieść podłogę, zmienić kształt i podział pomieszczeń. Z łatwością wykonuje się z nich półki, schodki, wnęki, ładne osłony brzydkich przewodów.

Płyty gipsowo – kartonowe – bo o nich oczywiście mowa - rozpanoszyły się w mieszkaniach, domkach, szkołach, hotelach i urzędach. Gośćmi są jak najbardziej proszonymi i pożądanymi – pozwalają zmieniać to, co wydawało się nie do zmienienia i dawać upust najbardziej fantazyjnym pomysłom. Dla nas glazurników ważne jest jednak to, że w większości przypadków są bardzo wdzięcznym podłożem do mocowania płytek. Pod warunkiem, że dostosujemy się do ich wymagań.

Zielone, białe, gięte i małe

Do niedawna najpopularniejszym rodzajem płyt gipsowo – kartonowych były płyty szare z niebieskim nadrukiem. Teraz coraz częściej zastępowane są płytami impregnowanymi – zielonymi z niebieskimi opisami. Są one fabrycznie oznaczone symbolem H2 (do niedawna znakowane były symbolem GKBI). Swoją wodoodporność zawdzięczają specyficznej budowie - hydrofobizowany rdzeń gipsowy obłożony tu został impregnowanym kartonem. Płyty takie stosować można w pomieszczeniach czasowo narażonych na podwyższoną wilgotność. Przyjmuje się, że kryterium użycia to wilgotność nie przekraczająca 85% przez okres 10 godzin w ciągu doby.

Innym rodzajem płyt gipsowo-kartonowych o rosnącej popularności są płyty zielone ale z czerwonym nadrukiem oznaczone symbolem FH2 (dawnej GKFI), które oprócz zabezpieczenia przed wilgocią mogą pełnić także funkcję osłony ogniowej, ponieważ gipsowy rdzeń wzmocniony został w nich włóknem szklanym.

Spełniają one wymagania przeciw - pożarowe również w miejscach użyteczności publicznej takich jak kina, hotele, urzędy czy restauracje. Cechy płyt ogniochronnych i wodoodpornych łącza płyty typu kompakt, które mają rdzeń z włókna szklanego i są zaimpregnowane. Na rynku dostępne są także różnorakie płyty o funkcjach odbiegających od opisanych standardów. Są to płyty specjalistyczne, takie jak te, zwane popularnie „suchym jastrychem”. To twarde płyty podłogowe, zastępujące w określonych okolicznościach beton. Świetnie nadaję się pod płytki ceramiczne, panele i inne okładziny drewniane a także wykładziny tekstylne i z PVC.Innego rodzaju płytami specjalnymi są płyty gięte tzw. łukowe. Można formować z nich najróżniejsze krzywizny, pod warunkiem że wygina się je tylko w jednej płaszczyźnie. Znacznie ułatwiają to specjalne profile stalowe. Dzięki ich zastosowaniu zarówno ściany, jak i sufity mogą być formowane w łuki i fale. Wszyscy polscy producenci płyt gipsowo-kartonowych mają w swojej ofercie płytę przeznaczoną "do gięcia" o grubości 6,0 lub 6,5 mm. Płyty gipsowo-kartonowe są materiałem bardzo plastycznym i łatwo dają się formować, dlatego powierzchnie krzywoliniowe można też wykonywać ze standardowych płyt grubości 9,5 i 12,5 mm - zależy to tylko od promienia krzywizny. Jeśli ze względu na spore zakrzywienie projektowanych płaszczyzn nie da się użyć płyt grubości 12,5 mm, a równocześnie ze względów wytrzymałościowych pojedyncze płyty grubości 6 mm byłyby zbyt słabe, można zastosować poszycie z dwóch warstw płyt połączonych klejem gipsowym.


Innym, niestandardowym rodzajem płyt są płyty białe – ich karton jest fabrycznie zagruntowany z obu stron. Dzięki temu po ułożeniu i zaszpachlowaniu połączeń od razu można przystąpić do malowania, bez standardowo stosowanego gruntowania. Płyty różnią się między sobą także rozmiarem. Jeśli chodzi o grubość – to waha się ona między 9,5-12,5 mm, a długie są zazwyczaj na 2,5 – do 3 metrów. Ich szerokość jest standardowa i wynosi 1,2 m. Na rynku dostępne są również płyty małe. Zazwyczaj mają one wysokość 1,3 m, a szerokie są na 90 cm, dzięki czemu są lżejsze i wygodniejsze do transportowania. Płyty takie mogą być, podobnie jak ich „większe rodzeństwo” ogniochronne i wodoodporne.

Najpierw uszczelnienia – później - do klejenia!

Zabierając się za przyklejanie płytek musimy pamiętać, że żaden rodzaj zastosowanych płyt gipsowo-kartonowych nigdy nie będzie podłożem stabilnym, dlatego i do ich montażu i do prac wykończeniowych należy stosować materiały o zwiększonej elastyczności. I tak do przyklejania płyt do ścian należy używać specjalnych klejów gipsowych. Do przyklejania płytek ceramicznych na podłoża z płyt gipsowych stosujemy kleje elastyczne o obniżonym spływie. Ale po kolei. Generalnie płyty z gips – kartonu nie wymagają obowiązkowego gruntowania. Jednak – gruntując je zmniejszymy ich nasiąkliwość i poprawimy przyczepność zapraw. W pomieszczeniach wilgotnych, podobnie jak w przypadku wszystkich innych podłoży narażonych na okresowe oddziaływanie wody, konieczne jest podpłytkowe uszczelnienie. Na powierzchnię płyt nanosi się przeciwwilgociową powłokę ochronną z preparatu Ceresit CL 51. Spełni on rolę impregnatu i zabezpieczy higroskopijną strukturę gipsu przed nasiąkaniem wodą z zaprawy klejowej. Nierozcieńczoną płynną folią izolacyjną nakłada się za pomocą pędzla lub wałka. Aby otrzymać wodoszczelne zabezpieczenie podłoża, konieczne jest nałożenie przynajmniej dwóch warstw powłoki o łącznej grubości około 1,0 mm. Pierwszą zawsze trzeba nakładać za pomocą pędzla. Nakładanie drugiej warstwy można rozpocząć po ok. 1,5 godzinie. Warstwy powinno się nanosić krzyżowo. Na krawędziach, w narożach a także w miejscu połączeń płyt, izolacji wzmacnia się taśmę uszczelniającą Ceresit CL 152, wklejaną w świeżą, pierwszą warstwę Ceresit CL 51 i pokrywaną drugą warstwą. Już po ok. 4 godzinach od zakończenia nakładania folii, można przystąpić do mocowania płytek ceramicznych. Tak jak już było wspomniane – zaprawy muszą charakteryzować się zwiększoną elastycznością i zmniejszonym spływem. W systemie Ceresit może to być: Ceresit CM 12 „Elastic”, CM 16 „Flex”, CM 17 „Super Flexible” i CM 18 “EasyFlex”. Jeśli zależy nam na szczególnym porządku w momencie wykonywania prac – świetnie sprawdzi się zaprawa Ceresit CM 17 Stop Dust, która nie pyli ani w czasie transportu, ani wsypywania, ani mieszania. Do mozaiki i okładzin kamiennych warto wybrać białą zaprawę Ceresit CM 15 „Marble”. Z uwagi na możliwe odkształcenia podłoża, oprócz zapraw klejowych, powinno się także stosować elastyczne spoiny – takie jak Ceresit CE 40 aquastatic, czy w przypadku płytek o dużych rozmiarach Ceresit CE 43 Grand’Elit. Miejsca połączeń ścian wypełniamy silikonem Ceresit CS 25.

Łazienka w obudowie

Obudowa z płyt gipsowo-kartonowych w łazience gwarantuję łatwy dostęp do instalacji wodnych, gazowych i elektrycznych. Maskowanie pionów instalacyjnych w łazience może przybrać najróżniejsze formy i nie musi ograniczać się do tradycyjnej, płaskiej ściany. W końcu żadna z tradycyjnych metod nie umożliwia tak łatwego wpływania na estetykę wnętrza jak konstrukcje z gips-kartonu. Wykonanie obudowy z płyt gipsowo-kartonowych praktycznie nie różni się od stawiania zwykłych ścianek. W wyznaczonych miejscach - do podłogi, ścian, sufitu - przytwierdza się metalowe profile.

Do utworzonego przez nie rusztu mocuje się wkrętami z charakterystycznym nacięciem krzyżowym płyty, a następnie maskuje połączenia płyt oraz główki wkrętów użytych do ich mocowania. Masami przeznaczonymi do szpachlowania uzupełnia się też ewentualne ubytki oraz naprawia uszkodzenia krawędzi płyt, a także mocuje profile narożnikowe. Styki płyt wzmacnia się specjalnymi taśmami, które zatapia się w masie szpachlowej.

Najczęściej chyba w łazience obudowuje się bok wanny. Do takich prac niezbędny będzie stelaż z profili typu U mocowanych do podłogi, słupków typu C oraz górnego zwieńczenia z takiego samego profilu jak przypodłogowy. Zależnie od kształtu wanny używa się profili poziomych zwykłych (prostych) lub z nacięciami, które umożliwiają wyginanie profilu do kształtu wanny. Pokrycie stelaża wykonuje się zwykle z wodoodpornych płyt gipsowo-kartonowych. Przed zamocowaniem płyt warto ich wewnętrzną powierzchnią dodatkowo zabezpieczyć preparatem gruntującym, co zmniejszy ich nasiąkanie wilgocią. Jeśli obudowa ma być zakrzywiona, to przed zamocowaniem płyty trzeba zwilżyć, aby można je było łatwo wygiąć. Całą obudowę wanny można zwykle wykonać z jednego odcinka płyty, ale jeśli trzeba połączyć dwa odcinki, to miejsce łączenia musi się znaleźć na pionowym profilu stelaża, a styki płyt wyrównuje się masą klejową. Obudowę wanny często osłania się drobnymi płytkami ceramicznymi, często również mozaiką. Do tego celu najlepsza będzie elastyczna, mocna zaprawa Ceresit CM 15 „Marble”. Jest biała, więc nie jest widoczna przez przeźroczyste detale często półprzeźroczystej mozaiki. Schnie szybko – potrzebuje tylko 16 godzin, żeby
w pełni związać i uzyskać wytrzymałość umożliwiającą wejście na powierzchnię ułożonych płytek i spoinowanie. Długi czas korekty pozwala spokojnie i dokładnie dobrać i dopasować mocowane elementy. Do spoinowania używamy fugi Ceresit CE 40 aquastatic.

Gięcie na zakręcie

Istnieje kilka sposobów wyginania płyt g-k. Można więc zrobić to:
A) Na sucho. Metoda ta jest stosowana głownie w przypadku płyt 6 mm lub przy formowaniu łuków o dużych promieniach. Bez wcześniejszego przygotowania płyt przystępuje się do pokrywania rusztu z odpowiednio zagęszczonymi profilami. Gięcie wykonuje się przez jednostronne nacinanie powierzchni zwykłej płyty piłami tarczowymi o szerokości ostrza około 2 mm. Nacięcie przebiega przez prawie cała grubość płyty - jedynie karton po stronie przeciwnej jest nienaruszony. Rozstaw nacięć zależy od promienia krzywizny, do którego dana płyta jest przewidziana, i wynosi minimalnie 20 mm. Niestety, wytrzymałość elementów z naciętych płyt jest zdecydowanie mniejsza niż wykańczanych płytami giętymi na mokro.

B) Jednostronnie zwilżając karton. Karton zwilża się od strony wewnętrznej krzywizny bezpośrednio przed przykręceniem płyt do rusztu metodą natrysku pistoletem malarskim lub "malując" pędzlem ławkowcem. Ze względu na chłonność gipsu należy bezpośrednio po zwilżeniu układać płytę na ruszcie, powoli naginając ją do kształtu krzywizny rusztu.

C) Lekko nasączając wodą. Przygotowanie płyt polega na ułożeniu stosu płyt i umieszczeniu między płytami wilgotnej tkaniny, na przykład juty. Metoda ta wymaga doświadczenia od wykonawcy i przeprowadzenia wcześniejszych prób, ponieważ trzeba tak dobrać ilość wody, aby karton nie odklejał się od rdzenia gipsowego, a wytrzymałość nawilżonej płyty umożliwiała przeniesienie jej ze stosu w miejsce montażu. W tej metodzie należy obchodzić się z płytami bardzo ostrożnie. Poprzez nawilżenie płyta traci około 50% swojej wytrzymałości w stanie suchym. Pojedynczą płytę musi przenosić kilka osób. Nie należy unosić płyty ze stosu, trzymając ją za narożnik, gdyż jest prawie pewne, że zostanie on odłamany.

Uwaga! Do wyginania na mokro nie nadaję się natomiast pyty impregnowane (typu H2 i FH2).

D) Gięcie płyt wcześniej uformowanych. Ta metoda polega na przygotowaniu płyt o wymaganej krzywiźnie przez nasączenie ich wodą, ułożenie na szablonie, dociśnięcie do szablonu i odczekanie na wyschnięcie. Szablon powinien być ażurowy, aby ułatwić odparowanie wody z rdzenia gipsowego. Aby przyspieszyć wykonanie kompletu wcześniej uformowanych płyt, można zapewnić nadmuch ciepłego powietrza na formowaną płytę. W tej metodzie nie wywołuje się żadnych naprężeń w momencie mocowania wyprofilowanej już płyty do rusztu.

Pomimo że płyty produkowane są w arkuszach, których długości odpowiadają typowym wartościom wysokości pomieszczeń, to jednak nie da się uniknąć ich przycinania. Przecinanie płyt wykonuje się na płaskim blacie stołu o wymiarach zbliżonych do wymiaru płyty lub bezpośrednio na stosie płyt. Można do tego celu wykorzystać nóż. Płytę układa się stroną licową do góry. Następnie wyznacza się linię cięcia oraz nacina nożem karton wzdłuż tej linii.
Płytę przesuwa się, tak aby linia cięcia znalazła się nad krawędzią stołu. Zdecydowanym naciśnięciem powoduje się przełamanie płyty. Następnie nacina się dolną warstwę kartonu i odchyla energicznie płytę do góry, powodując ostateczne oderwanie. Postrzępione krawędzie wyrównuje się strugiem lub pilnikiem. Płyty te można ciąć za pomocą piły ręcznej lub mechanicznej.

Potrzebujesz materiału, który pomoże dobrze wykończyć podłogę, ścianę, lub obudowę z gips – kartonu?
Nie musisz szukać daleko. Zapytaj w hurtowni lub hipermarkecie o zaprawę klejącą Ceresit CM 12 „Elastic”. To zaprawa elastyczna więc chętnie „nagnie się” do wielu nietypowych sytuacji.
Jej zalety można by wymieniać i wymieniać... przypomnijmy więc tylko kilkanaścienajważni ejszych.

Jest elastyczna i dlatego:

- mocuje płytki gresowe, inne typy płytek ceramicznych, cementowe i kamienne (oprócz marmuru);
- można ją stosować na ogrzewaniu podłogowym;
- gres dla niej nie stres;
- w narażonych na wilgoć pomieszczeniach czuje się jak ryba w wodzie;
- nieugięta na płytach gipsowo – włóknowych i gipsowo-kartonowych;
- dobrze się trzyma na mocnych powłokach malarskich;
Jest wydajna, dlatego, że jej zużycie wynosi zaledwie 1,4 kg/m (przy płytkach o boku 10 cm
i pacy z zębami 4 mm)

Praca z nią przebiega szybko i sprawnie, ponieważ:

- łatwo się miesza;
- jeszcze łatwiej rozprowadza a dodatkowo...:
- jest wodoodporna;
- mrozoodporna;
- spełnia wymogi europejskiej normy PN-EN 12004:2008 dla zapraw elastycznych C1 TE

Autor: Henkel - zobacz wizytówkę firmy