Ilość traconej energii, przechodzącej poprzez ściany, w budownictwie jednorodzinnym jest bardzo wysoka i największa w wypadku domów wolnostojących. Dlatego też, do najczęściej stosowanych w budownictwie prac ociepleniowych zalicza się izolacje ścian zewnętrznych. Prace te pozwalają na osiągnięcie następujących korzyści:

- energii, niezbędnej do ogrzania pomieszczeń (ponad 30% strat ciepła w przeciętnym budynku mieszkalnym przypada na ściany zewnętrzne);
- zmniejszenie ilości gazów i substancji emitowanych do atmosfery, powstałych przy ogrzewaniu budynków, przyczynia się to do zmniejszenia efektu cieplarnianego;
- poprawa jakości mikroklimatu oraz warunków zdrowotnych wewnątrz izolowanych pomieszczeń;
- likwidacja mostków termicznych;
- zmniejszenie grubości ścian budynków do niezbędnego minimum konstrukcyjnego (oszczędności w - zużyciu materiałów budowlanych);
- zwiększenie żywotności ścian wskutek ograniczenia wpływu czynników, związanych z wahaniami temperatur (przemarzanie zimą, przegrzewanie latem);
- uzyskanie trwałej i estetycznej elewacji.

W ciągu całego sezonu grzewczego, przez 1m2 otynkowanej ściany zewnętrznej tracona jest ilość ciepła odpowiadająca:
- 20m3 gazu ziemnego - wprzypadku braku izolacji termicznej (współczynnik przenikania ciepła U0=1,33 W/m2K);
- - 5,4 m3 gazu ziemnego - wprzypadku zastosowania izolacji termicznej wykonanej zestyropianu ogrubości 10 cm (współczynnik U0=0,33 W/m2K).

Sposobem narozwiązanie problemów zilością traconego ciepła, jest izolacja ścian płytami styropianowymi. Ciągła warstwa płyt, tworzy ochronną powłokę zabezpieczającą przed zimnem.

1. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych - BSO (metoda lekka-mokra)

Jednym z najbardziej popularnych i posiadających wiele zalet systemów izolowania ścian zewnętrznych jest bezspoinowy system ocieplania ścian (BSO) popularnie nazywany metodą lekką-mokrą. System stosowany jest do ocieplenia zarówno budynków nowo budowanych jak i modernizacji już istniejących. Jego istota polega na przymocowaniu do powierzchni zewnętrznej budynku ciągłej warstwy styropianowych płyt izolacyjnych oraz pokryciu ich powierzchni cienką warstwą zaprawy, zbrojonej siatką metalową, polipropylenową lub szklaną. Ostateczny wygląd elewacji uzyskiwany jest poprzez naniesienie na powierzchnię wyprawy tynkarskiej, o grubości od 2 do 4 mm.Zaletami metody lekkiej-mokrej z wykorzystaniem płyt styropianowych firmy ARBET są przede wszystkim:
- prostota realizacji;
- niskie oraz łatwe dooszacowania koszty wykonania;
- duża szczelność wykonanej izolacji (likwidacja mostków termicznych łatwiejsza doosiągnięcia zwykorzystaniem styropianu frezowanego);
- niewielki ciężar konstrukcji (nie powodujący dodatkowych obciążeń ścian budynku).

Przystępując do wykonania ocieplenia należy zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników. Przede wszystkim, materiały wykorzystywane do zewnętrznego izolowania ścian (masa gruntująca, siatka zbrojąca, kleje oraz tynk) muszą być dopasowane do siebie pod względem parametrów mechaniczno-chemicznych oraz posiadać atesty budowlane, potwierdzające ich właściwości. Stanowią one wtedy spójny system, pozwalający uniknąć przykrych niespodzianek. Podstawą rozpoczęcia instalacji jest projekt techniczny i pozwolenie na budowę a przeprowadzone prace powinny być rejestrowane w Dzienniku budowy.

Elementy niezbędne do wykonania prawidłowej izolacji w systemie BSO to:

płyty styropianowe EPS 042 ŚCIANA lub EPS 040 FASADA -zgodne z normą PN-B-20130:1999 o wymiarach nie większych niż 60x120 cm (3). Krawędzie płyt powinny być ostre, bez wyszczerbów, proste lub profilowane (frezowane), a powierzchnia płyt szorstka. Wszystkie wymienione warunki spełniają płyty firmy ARBET;
- masa lub zaprawa klejąca oraz ewentualne łączniki mechaniczne, mocujące płyty do ściany zewnętrznej (4);
- warstwa zbrojona (2);
- wyprawa tynkarska (1);
- zespół "fachowców" posiadających autoryzację producenta systemów ociepleniowych.Kompletny opis systemu, szczególnie w zakresie wymogów technicznych oraz wykonania i odbioru prac ociepleniowych, zawiera instrukcja ITB nr 334/2002.

Technologia
Przygotowanie ścian

Nie wolno przystępować do mocowania płyt styropianowych bez rzetelnego przygotowania podłoża. Ściany należy bezwzględnie oczyścić z kurzu, pyłu i luźno związanych cząstek. Ubytki i nierówności większe od 10 mm usunąć. Odspojone tynki zbić i uzupełnić zaprawą cementową. Łuszczące się powłoki malarskie i wyprawy tynkarskie dokładnie usunąć. Powierzchnia ściany powinna być również wolna od nalotów i wykwitów solnych. Przy słabo związanych podłożach należy uprzednio sprawdzić ich przyczepność do warstw konstrukcyjnych i ewentualnie dokonać usunięcia lub wzmocnienia warstwy powierzchniowej. Tak przygotowaną ścianę należy koniecznie zmyć bieżącą wodą. Po wyschnięciu można przystąpić do mocowania płyt.
Dobrze przygotowana ściana nie wymaga stosowania łączników mocujących. W razie wątpliwości stosuje się je w ilości przynajmniej 4 szt/m2 powierzchni płyt styropianowych.

Klejenie płyt

Rozpoczynając układanie izolacji termicznej nie wolno zapominać o wykonaniu dylatacji (kilkucentymetrowej szczeliny między gruntem a pierwszym rzędem styropianu), która zabezpieczy elewację przed zniszczeniem na skutek parcia gruntu na styropian (rozszerzalność gruntu pod wpływem temperatury).

W pierwszej kolejności do muru przymocowuje się listwę prowadnicy (na której oprze się pierwszy rząd płyt), którą następnie przykrywa się siatką zbrojeniową. Siatka powinna wystawać na ok. 10 cm ponad prowadnicę, od dołu zaś należy ją wypuścić naokoło 20 cm.

Masę klejącą należy rozprowadzić pasmami po obwodzie płyty. Pasma o szerokości 3 - 4 cm powinny być rozprowadzone w odległości 3 cm od jej brzegu. Pasmo powinno być zamknięte na obwodzie. W środku płyty zaprawę nakłada się w formie placków o średnicy 8 cm. Placki muszą zajmować minimum 40 % powierzchni płyty (10 -12 szt/płytę). Ułożenie pasm jest sprawą bardzo istotną, zapobiega bowiem niekontrolowanym ruchom powietrza między płytami styropianowymi a ścianą. Nie stosując tego zalecenia można spowodować, że praca związana z ocieplaniem nie będzie miała sensu. Szczególnie jeśli w wypadku uszkodzenia mechanicznego lub niestarannego wykończenia ocieplenia powstanie wlot i wylot powietrza z przestrzeni między ścianą, a płytami styropianu. Dobrze nałożone pasma ograniczają możliwość wystąpienia takiego przypadku.

Płyty z masą klejącą należy przyłożyć do ściany i dokładnie dosunąć do płyt wcześniej zamocowanych. Płyty muszą być zlicowane, a szpary między nimi nie mogą być większe niż 2 mm. Wszelkie poprawki licowania, oraz wypełnienie szpar paskami styropianu wykonuje się najwcześniej po 3 dniach od momentu przyklejenia.

W wypadku uzasadnionego zastosowania łączników rozprężnych, ich główki nie mogą wystawać poza powierzchnię płyt. Minimalna głębokość osadzenia łączników wynosi 6 cm.

Po przynajmniej 3 dniach od przymocowania styropianu do ściany, nanosi się na płyty 3-milimetrową warstwę masy klejącej. W nią wciska się napiętą siatkę zbrojącą. Nigdy nie należy postępować odwrotnie. Sąsiednie pasy siatki zbrojącej łączy się na10-centymetrowy zakład. Po wtopieniu siatki całą powierzchnię pokrywa się cienką 1-milimetrową warstwą masy klejącej. Jej powierzchnia musi być równa i gładka. Na narożnikach budynku siatkę wywija się na ścianę sąsiednią, a wywinięcie musi mieć szerokość minimum 10 cm. Do wysokości 2 m od podłoża rozsądnie jest zazbroić masę klejącą podwójną warstwą siatki.



Powierzchnie w narożnikach okien i drzwi zbroi się dodatkowymi kawałkami siatki, a narożniki wzmacnia kątownikami aluminiowymi. Dodatkowe zbrojenie i wzmocnienia mocuje się na płytach styropianowych przed nałożeniem właściwej warstwy masy klejącej, nigdy po.

Na tak przygotowaną powierzchnię po minimum 3 dniach nakłada się wyprawę tynkarską (ale nie później niż po 3 miesiącach). Należy zwrócić uwagę na to, aby tynk posiadał wyraźną fakturę, gdyż przydużych powierzchniach nagrzewania mogą ujawnić się widoczne pęknięcia skurczowe.

Nanoszenie tynku odbywa się wg zasady "mokre na mokre", w sposób ciągły i bez przerywania pracy. Jest to ważny moment ponieważ nieprawidłowości w jego wykonaniu powodują widoczne (np. przybocznym oświetleniu) nierówności powierzchni. Z uwagi na wrażliwość procesu nie może on być wykonywany przy silnym promieniowaniu słonecznym jak i padającym deszczu. Należy również zwrócić uwagę na kolor ostateczny elewacji. Ciemne powierzchnie powodują większe zbieranie energii słonecznej, co w rezultacie może prowadzić do pęknięcia tynku. A jaśniejsze kolory odbijając promienie słoneczne zmniejszają ryzyko wystąpienia wspomnianego zjawiska.

2. Metoda lekka - sucha

W metodzie lekkiej-suchej, do zamocowania warstwy styropianu wykorzystuje się element nośny w postaci lekkiego rusztowania drewnianego lub metalowego, do którego przymocowuje się od zewnątrz winylową okładzinę elewacyjną (siding) albo profilowaną blachę. Podstawową różnicą w stosunku do metody lekkiej-mokrej jest brak klejów oraz zapraw tynkarskich. Jest to metoda stosunkowo prosta w realizacji i z tego względu często wykonywana nawet przez osoby o małym doświadczeniu budowlanym.

Jej zastosowanie może być rozważane w następujących przypadkach:

- gdy jesteśmy zmuszeni wykonać ocieplenie w czasie kiedy temperatury spadają poniżej +5 stopni C, czyli w okresie jesienno – zimowym;
- gdy modernizuje się budynek stary z odsypującymi się tynkami, anie chcemy ani zbijać, ani naprawiać starego tynku;
- gdy chcemy zastosować elementy suchej elewacji; panele, oblicówkę winylową, aluminiową lub stalową.

Kłopotliwość tej metody polega głównie na konstrukcji rusztowania, które w przypadku grubej warstwy styropianu (powyżej 5 cm) może powodować problemy w zamocowaniu. W tym przypadku stosuje się podwójną warstwę styropianu a konstrukcję rusztu mocuje do powierzchni ściany za pomocą klocków dystansowych. Inną niedogodnością może być obniżenie oporu cieplnego docieplenia przez materiał rusztu.

Do wykonania ocieplenia w metodzie lekkiej-suchej firma ARBET produkuje płyty styropianowe EPS 042 ŚCIANA. Grubość izolacji zapewniającą uzyskanie wymaganego normami współczynnika dobiera się indywidualnie, na podstawie obliczeń wynikających z konstrukcji izolowanej ściany.

Technologia pracy

Pierwszym etapem w metodzie lekkiej-suchej jest mocowanie pionowych lub poziomych elementów nośnych. Można skorzystać z gotowych rusztów specjalnie produkowanych w tym celu. W najprostszym przypadku wykorzystuje się impregnowane łaty drewniane.

Przestrzeń powstałą pomiędzy łatami, wypełnia się styropianem, szczelnie go wpasowując oraz mocując za pomocą kołków kotwiących ze specjalnymi talerzykami dociskowymi. Następnie do elementów rusztu mocuje się warstwę osłonową izolacji np. elementy z tworzywa sztucznego (siding winylowy), impregnowane deski drewniane, blachę stalową ocynkowaną lub aluminiową (siding metalowy) itp.

Należy pamiętać, aby pomiędzy warstwą osłaniającą a styropianem pozostawić szczelinę powietrzną otwartą od górnej i dolnej strony. Umożliwia ona ruch powietrza oraz usuwanie spod szczelnej okładziny pary wodnej, która dyfunduje z wnętrza pomieszczenia.

WAŻNE!

Używanie styropianu, jako materiału izolacji termicznej w metodzie lekkiej-suchej, jest szczególnie korzystne z uwagi na szczelność strukturalną tego materiału na przewiewanie oraz jego pełną odporność na zawilgocenie.

3. Ściany szczelinowe

Bardzo częstym rozwiązaniem stosowanym w budownictwie, jest konstrukcja ściany warstwowej (szczelinowej). Izolacja ściany szczelinowej polega na ułożeniu płyt styropianowych w pozostawionej przestrzeni, powstałej pomiędzy dwiema warstwami muru. Warstwa wewnętrzna pełni konstrukcyjną funkcję budynku, następnie stosuje się izolację ze styropianu, a od zewnątrz warstwę muru osłonowego lub licowego. Najczęściej warstwę osłonową wykonuje się z cegły, tynkując ją od zewnątrz. Obydwie warstwy muru łączone są ze sobą stalowymi kotwami, zapewniającymi przeniesienie obciążeń poziomych od muru osłonowego, albo też są przemurowane na wylot warstwą cegieł i jest to gorsze rozwiązanie z punktu widzenia ochrony cieplnej.

Do ocieplenia muru wtej metodzie firma ARBET produkuje styropian odmiany EPS 042 ŚCIANA lub EPS 040 FASADA. Grubość warstwy izolacyjnej dobiera się korzystając z odpowiednich obliczeń

Zalety izolacji styropianowej w ścianie szczelinowej:

odporność nazawilgocenie iuszkodzenia mechaniczne podczas budowy;
- możliwość dopasowania grubości materiału izolacyjnego do wymagań w tym zakresie;
- brak konieczności dodatkowej izolacji np. wnęk grzejnikowych;
- ciągła warstwa izolacyjna, wolna od mostków termicznych dzięki temu, że płyty nie zmieniają wymiarów inie ulegają osadzaniu.
Podstawową wadą jest koszt konstrukcji ściany. Przy obecnie rozwijanych i stosowanych metodach termoizolacji (lekka-mokra i lekka sucha), pozwalających na uzyskanie takich samych parametrów ochrony cieplnej, stosowanie konstrukcji trójwarstwowej może być nieekonomiczne.

Izolacja

W powyższym systemie konstrukcji ścian możliwe są dwa sposoby wykonania izolacji.

I. Płyty styropianowe wypełniają szczelnie całą przestrzeń pomiędzy warstwami muru.

II. Pomiędzy płytami styropianowymi a zewnętrzną warstwą osłonową pozostawia się szczelinę powietrzną.

1 - oblicówka zewnętrzna; 2 - osłona izolacji; 3 - płyty styropianowe; 4 - mur konstrukcyjny; 5 - szczelina powietrzna.

Warstwa powietrza pomiędzy murem osłonowym a styropianem ma za zadanie ochronę płyt izolacyjnych od ulegającej zawilgoceniu (pod wpływem warunków atmosferycznych) ściany zewnętrznej.

Ściany szczelinowe mają bardzo dobre właściwości akustyczne, a materiał izolacji termicznej jest dobrze chroniony przed wpływami środowiska zewnętrznego.

Ponieważ styropian, jako materiał izolacyjny, charakteryzuje się całkowitą stabilnością kształtu i właściwości, zastosowane płyty styropianowe nie zmieniając swoich wymiarów oraz nie chłonąc wody, w sposób szczególnie korzystny nadają się do izolowania ścian szczelinowych. Mur szczelinowy, osłonięty styropianową warstwą izolacji, pozbawiony szczelin i mostków cieplnych, nie jest narażony na zawilgocenie i wahania temperatury.

Poradnik przygotowany przez FS Arbet.

Autor: Arbet - zobacz wizytówkę firmy