Od cudownych wydarzeń fatimskich minęło już ponad 90 lat. 13 maja 1917 roku troje dzieci - Lucia de Jesus dos Santos (lat 10), Francisco Marto (lat 9) i Jacinta Marto (lat 7) - było świadkami ukazania się Maryi w Cova da Iria w pobliżu Fatimy w Portugalii.



Swoją wizję dzieci opisały jako „…panią jaśniejszą od samego słońca” unoszącą się nad niewielkim występem skalnym, gdzie obecnie stoi Kaplica Objawień. Tajemnicza postać ukazywała się kilkakrotnie podczas tamtego lata, zaś 13 października, gdy w Cova da Iria przebywało około 50 tys. pielgrzymów, wielu twierdziło, że ujrzeli tzw. „cud słońca”, obiecany dzieciom przez Maryję w lipcu i wrześniu.

Od tamtej pory napływ pielgrzymów nie ustaje. Ocenia się, że rocznie w celach religijnych przybywa do Fatimy od 4 do 5 milionów ludzi, dla których niewielka Bazylika z lat 30. wraz z otaczającym ją placem stały się zbyt ciasne.

Projekt nowego kościoła

Narastająca potrzeba zapewnienia pielgrzymom większego miejsca kultu, dającego również schronienie przed zimowymi mrozami i letnim żarem, zaowocowała w połowie lat 90. międzynarodowym konkursem na projekt nowego kościoła w Fatimie. Kryteria wyboru były bardzo precyzyjne, a mimo to decyzja nie była łatwa. Celem było bowiem stworzenie ogromnego obiektu religijnego, mogącego pomieścić jednorazowo 10 000 ludzi, który nie zaburzałby wyjątkowego charakteru fatimskiego sanktuarium i nie zdominował go. Zwycięzcą konkursu został grecki architekt Alexandras Tombazis. Jego projekt był bardzo nowatorski, jak na bryłę kościoła, a jednocześnie idealnie pasował do otoczenia. Plac Piusa XII, od dziesięcioleci wydeptywany przez pielgrzymów z całego świata, pozostawał punktem centralnym świętego miejsca, zaś nowy kościół miał powstać za dziedzińcem, naprzeciwko istniejącej Bazyliki.Budowla ma kształt koła o średnicy 125 metrów. Konstrukcja opiera się na dwóch poziomych belkach, które podtrzymują cały dach – co pozwoliło uniknąć kolumn wewnątrz świątyni. Charakterystycznym elementem gmachu o objętości niemal 130 tys. m3 i przeciętnej wysokości około 15 metrów, nazwanego Kościołem Św. Trójcy, jest centralna nawa z miejscami siedzącymi dla 8 500 osób. Budynek posiada 13 wejść: 12 drzwi bocznych z brązu, poświęconych dwunastu Apostołom, oraz jedno wejście centralne, poświęcone Chrystusowi. Tombazis wyraźnie starał się nie separować istniejącego Sanktuarium od Kościoła Św. Trójcy. Dwie ściany z białego cementu stanowią fi zyczny łącznik – wejście dla pielgrzymów, a jednocześnie podparcie dla dwóch belek utrzymujących całą konstrukcję świątyni. Dolny kościół ozdobiony jest mozaiką autorstwa Alvaro Siza Viery, przedstawiającą Galileę oraz Świętych Piotra i Pawła. W atrium znajdują się dwa kamienne zbiorniki z wodą, z których jeden ozdobiony jest sceną Chrztu (z wodą spływającą z góry), drugi zaś sceną Stworzenia (z wodą tryskającą z dołu). Z tego pomieszczenia można przejść do różnych kaplic, konfesjonałów i zakrystii.

Budowa Kościoła Św. Trójcy rozpoczęła się pod koniec 2003 roku, wmurowaniem kamienia węgielnego (fragment grobu Św. Piotra), który Rektor Sanktuarium Fatimskiego otrzymał osobiście z rąk Jana Pawła II. Konsekracja nowej świątyni odbyła się 13 października 2007 roku, jako część uroczystości związanych z 90. rocznicą pierwszego objawienia maryjnego. Koszt budowy, szacowany na 40 milionów euro, ostatecznie
przekroczył 60 milionów euro.

Niestandardowy wkład Mapei W projekcie przewidziano 3 rodzaje lokalnego wapienia:

- błękitny Vidraco de Ataija: szary lub szaroniebieski – na posadzki i ściany na zewnątrz oraz dekoracyjne
gzymsy wokół okien tzw. cantarias,
- kremowy Vidraco de Ataija: blady, szarokremowy – na posadzki i ściany na zewnątrz oraz cantarias,
- Branco do Mar (zwany również SemiRijo do Arrimal): biały - na okładziny wewnętrzne (ze względu na
mniejszą twardość) oraz cantarias.

Na prośbę inżynierów odpowiedzialnych za budowę kościoła do współpracy zaproszono Mapei, zlecając
wykonanie testów, które naukowo potwierdziłyby właściwości dostarczonych materiałów kamiennych (ze
szczególnym uwzględnieniem ich wrażliwości na deformacje) oraz kompatybilność z klejami, fugami i uszczelniaczami pierwotnie zapisanymi z projekcie.

Zadanie to wykonało centralne laboratorium badawczo-rozwojowe Mapei w Mediolanie, a w efekcie nie
tylko dokładnie określono charakterystykę testowanych wapieni i ich wymagań w zakresie systemów montażowych, ale również wybrano Mapei jako wyłącznego dostawcę produktów do ich montażu.



W oparciu o wyniki badań Mapei zaproponowało następujące rozwiązania. Wszystkie okładziny posadzkowe
w nawie środkowej (o powierzchni ponad 8600 m2), w „Kaplicach Pojednania”, refektarzu, korytarzach
oraz na wewnętrznych schodach zostały zaprojektowane w kremowym i błękitnym Vidraco de Ataija.
Do ich montażu Mapei zaproponowało cementową zaprawę klejącą o podwyższonych parametrach, bez
efektu osuwania się płytek i o wydłużonym czasie schnięcia otwartego ADESILEX P9 oraz cementową
zaprawę do spoinowania szczelin od 0 do 6 mm KERACOLOR FF, która dzięki zastosowaniu specjalnych
dodatków hydrofobowych (Technologia DropEffect®) cechuje się niską nasiąkliwością, a jednocześnie
wysoką gładkością, co obniża podatność fugi na zabrudzenia.



Do wypełnienia szczelin dylatacyjnych wybrano MAPEFLEX PU30 – dwuskładnikową, tiksotropową masę poliuretanową w kolorze specjalnie stworzonym na potrzeby tej inwestycji, a odpowiadającym barwie
płytek wapiennych.

Etapy prac nad montażem mozaiki oraz widok ołtarza po zakończeniu prac

Etapy prac nad montażem mozaiki oraz widok ołtarza po zakończeniu prac

Wysokie cokoły wykonane na obwodach wszystkich wymienionych wyżej posadzek zostały wykonane z błękitnego i kremowego Vidraco de Ataija zamocowanego za pomocą dwuskładnikowej, szybkowiążącej i szybkoschnącej, odkształcalnej, cementowej zaprawy klejącej ELASTORAPID o wysokich parametrach, przedłużonym czasie schnięcia otwartego, eliminującej efekt osuwania się płytek. Ze względu na wysoką stabilność ELASTORAPID został również zastosowany do montażu wszystkich kompozycji z wapienia Branco do Mar. Zewnętrzne schody kościoła wykonano w błękitnym i kremowym wapieniu Vidraco de Ataija. Podłoże zostało uszczelnione wodoodporną, dwuskładnikową zaprawą cementową MAPELASTIC, w celu uniknięcia odspajania się płytek pod wpływem niekorzystnego oddziaływania wody. Do przyklejania płytek na hydroizolacji zastosowano ELASTORAPID, a do wypełnienia spoin - KERACOLOR FF.

Niepowtarzalna mozaika

Gdy obiekt był niemal gotowy, zespół projektantów zdał sobie sprawę, że w centralnej nawie brakuje punktu odniesienia o silnym oddziaływaniu wizualnym i emocjonalnym. Wówczas Ojciec Marko Ivan Rupnik postanowił zaprojektować wielki panel (500 m2) w barwach terakoty i złota, zdobiący ścianę za ołtarzem, przedstawiający przesłanie fatimskie w nawiązaniu do 22. rozdziału Apokalipsy Św. Jana. Panel umieszczony został na konstrukcji podobnej do tej zdobiącej sufi t prywatnej kaplicy papieża Jana Pawła II.

Sprawdzone w Watykanie rozwiązanie zastosowano również w Fatimie – dzięki bliskiej współpracy Mapei i Atelier dell’Arte Spirituale z rzymskiego Centro Aletti. Do wyrównania powierzchni panela zbudowanego z metalowej siatki, mechanicznie przymocowanej do stalowego walca, użyto mieszanki powstałej z połączenia zaprawy wyrównującej NIVOPLAN (złożonej z cementu, wyselekcjonowanych kruszyw i specjalnej żywicy syntetycznej) z roztworem syntetycznego lateksu PLANICRETE i wody (dla uzyskania większej przyczepności i lepszych właściwości mechanicznych zaprawy). Następnie powierzchnia została wygładzona za pomocą mieszanki zaprawy wyrównującej NIVOPLAN, lateksowej emulsji uelastyczniającej ISOLASTIC (zwiększającej przyczepność zaprawy, jej odkształcalność i odporność na wodę) i wody, w której zatopiono siatkę metalową (5 x 5 mm) pokrytą preparatem uodparniającym na działanie alkaliów w ilości 160 g/m2.

Taka kombinacja produktów pozwoliła na zbudowanie gładkiej ściany o grubości zaledwie 5 cm bez konieczności stosowania łączeń. Do montażu tesser ceramicznych, tworzących mozaikę, użyto kombinacji produktów KERABOND i ISOLASTIC, dzięki czemu uzyskano odkształcalną zaprawę klejącą o podwyższonych parametrach i wydłużonym czasie schnięcia otwartego, spełniającą wymagania klasy C2E i S2 według normy EN 12004. Ponieważ tego typu mozaiki się nie spoinuje, istotą montażu było, by kolor podłoża widoczny na łączeniach był jak najbardziej neutralny. Udało się to osiągnąć, ku wielkiemu zadowoleniu klienta, dzięki zastosowaniu mieszanki białej zaprawy klejącej KERABOND + ISOLASTIC. Kolejnym interesującym efektem zarówno w warstwie artystycznej, jak i ekonomicznej było zastosowanie mieszanki białej zaprawy wyrównującej NIVOPLAN + PLANICRETE w miejscach, gdzie nie położono tesser.

Nałożona dekoracyjnie pacą, a następnie pokryta farbą, mieszanka ta dała efekt stiuku, po raz kolejny
dowodząc, jak bardzo produkty Mapei wyróżniają się na tle innych wyrobów chemii budowlanej, dzięki szerokiej gamie zastosowań wynikających z wysokich parametrów technicznych i użytkowych.

DANE TECHNICZNE:
Kościół Św. Trójcy w Fatimie, Portugalia
Architekt: Alexandro Tombazis
Projekt i wykonanie mozaiki: Centro Ezio Aletti (Pontifi cio Istituto Orientale) pod kierownictwem Ojca Marko Ivana Rupnika
Rok: 2003 – 2007
Prowadzone prace: montaż płytek wapiennych na podłogach i ścianach, wewnątrz i na zewnątrz, uszczelnienie i montaż płytek wapiennych na schodach zewnętrznych, przygotowanie podłoża i montaż mozaiki w ołtarzu głównym
Wykonawca: Somague Engenharia S.A.
Doradztwo techniczne Mapei: Roger Moita (Lusomapei S.A. Portugalia), Andrea Aliverti i Pino Mancini (Mapei S.p.A., Włochy)

Produkty Mapei opisane w tym artykule należą do linii „Produkty do montażu płytek ceramicznych i kamienia
naturalnego”. Wszystkie zaprawy klejące Mapei do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego spełniają wymagania normy PN-EN 12004 oraz posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy PN-EN 12004.

Wszystkie zaprawy Mapei do spoinowania płytek ceramicznych i kamienia naturalnego spełniają wymagania
normy PN-EN 13888. Uszczelniacze Mapei spełniają standardy ISO 11600. Zaprawy naprawcze Mapei posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy PN-EN 1504-3 lub
oznakowanie CE EN 998-1.

Niemal wszystkie produkty Mapei do montażu okładzin na podłogach i ścianach posiadają oznakowanie EMICODE EC1 przyznane przez GEV – niemieckie stowarzyszenie kontrolujące poziom emisji VOC z produktów stosowanych w budownictwie.

Adesilex P9 (C2TE, EC1R, CE EN 12004): Cementowa zaprawa klejąca o wysokich parametrach i wysokiej przyczepności, do płytek ceramicznych i gresowych.

Elastorapid (C2FTE S2, CE EN 12004): Wysokoodkształcalna, szybkowiążąca i szybkoschnąca cementowa zaprawa klejąca o wysokich parametrach, do płytek ceramicznych, gresu i kamienia naturalnego, o przedłużonym czasie schnięcia otwartego.

Isolastic: Emulsja uelastyczniająca do zapraw klejących Kerabond T, Kerafl oor i Adesilex P10.
Kerabond (C1, EC1R, po zmieszaniu z Isolastic – C2E S2): Wzmocniona, cementowa zaprawa klejąca o
wysokiej przyczepności, do płytek ceramicznych i gresu.

Keracolor FF (CG2, EC1R): Cementowa zaprawa do spoinowania (od 0 do 6 mm), o właściwościach hydrofobowych, z efektem perlenia DropEffect®.

Mapefl ex PU30 (F-7.5-ISO 11600): Dwuskładnikowy, tiksotropowy uszczelniacz poliuretanowy do wykonywania połączeń ulegających przemieszczeniom do 10%.

Mapelastic (CE EN 1504-2 nałożenie powłoki (C)
zasady PI, MC i IR): Elastyczna, dwuskładnikowa zaprawa na bazie cementu, przeznaczona do wykonywania izolacji przeciwwodnych wewnątrz i na zewnątrz.

Nivoplan (CE EN 998-1): Cementowa zaprawa wyrównująca do ścian i sufi tów, wewnątrz i na zewnątrz,do stosowania w warstwach od 2 do 30 mm.

Planicrete: Syntetyczny lateks do uszlachetniania zapraw cementowych i wykonywania warstw sczepnych.

Źródło: Mapei

Autor: Mapei - zobacz wizytówkę firmy