Tytuł artykułu, to jedno z częściej zadawanych pytań, jakie słyszą pracownicy działów technicznych firm produkujących styropian. Zainteresowanie tematem grubości płyt ze styropianu wynika z wielu czynników. Okazuje się, że inwestorzy coraz częściej weryfikują przyjęte przez architekta w projekcie grubości materiałów termoizolacyjnych, szukając, bądź to pola do oszczędności (niestety zwykle pozornej), bądź to do zapewnienia sobie jeszcze lepszej izolacyjności niż przewidział to architekt.

Prawo czy dowolność

Wymagania związane z oszczędnością energii i jej wykorzystaniem na racjonalnie niskim poziomie określają w Polsce przepisy prawne. Zostały one sformułowane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W dziale X tego rozporządzenia dotyczącym Oszczędności energii i izolacyjności cieplnej, znajduje się odwołanie do załącznika nr 2, w którym znajdziemy poziomy wymagań izolacyjności cieplnej różnych przegród budynków, wyrażone poprzez minimalną wartość współczynnika przenikania ciepła U Cmax. Zgodnie z załącznikiem, aktualnie ścianom zewnętrznym budynku z pomieszczeniami o temperaturze wewnętrznej >16 st C (tak jak to jest w przypadku np. budynku mieszkalnego) stawia się wymaganie co do U Cmax na poziomie nie gorszym niż 0,23 W/m2K.

Wyciąg z Załącznika Nr 2 Rozporządzenia

Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii 1. Izolacyjność cieplna przegród:
Zwykle już po krótkiej rozmowie z doradcą, inwestor uświadomią sobie, że ocieplenie wykonuje na lata, więc optymalnym dla niego rozwiązaniem nie jest spełnienie minimum obowiązującego w dniu kalkulacji, ale również lepszego poziomu wymaganego w przyszłości, tj. co najmniej U Cmax < 0,2 W/m2K. Konkluzja ta najczęściej, jak łatwo można się domyśleć, nasuwa inwestorowi wniosek o potrzebie zastosowania większej grubości termoizolacji. Przeanalizujemy słuszność takiego wniosku.

Grubość a izolacyjność

Rozporządzenie posługuje się pojęciem współczynnika przenikania ciepła w odniesieniu do całej grubości ściany zewnętrznej, tj. wszystkich warstw, z których wykonana jest przegroda. Obliczając optymalne parametry i grubość materiału termoizolacyjnego należy uwzględnić minimalną wartość wymaganą oraz parametry pozostałych warstw, z których wykonana jest przegroda.

Obserwując trend stosowania płyt ze styropianu w ostatnich latach można stwierdzić, że wiodącą rolę przy doborze styropianu, odgrywa cena tego produktu. Okazuje się, że determinuje ona decyzje inwestora nierzadko tak dalece, że zupełnie ignoruje on konieczność weryfikacji relacji grubości produktu do jego parametrów. Warto przeanalizować konsekwencje takiego wyboru.

Analiza rozwiązań

Analizie poddamy projekt docieplenia pięciokondygnacyjnego budynku wielorodzinnego, wzniesionego w latach 80 XX w. w konstrukcji wielkiej płyty, czyli takiego jakich wiele w zasobach zarządców nieruchomości.

Specyfikacja. Łączna powierzchnia ścian zewnętrznych do ocieplenia to ok. 1800 m2. Założony w projekcie opór cieplny materiału termoizolacyjnego R≥ 4,5 m2K/W. Taki opór termoizolacji pozwala uzyskać dla tych ścian zewnętrznych U Cmax < 0,23 W/m2K. Aby spełnić powyższe założenie wykonawca może zastosować płyty styropianowe:

A. o współczynniku przewodzenia ciepła λD ≤ 0,045 W/mK nie cieńsze niż 21 cm (nazwijmy je jako rozwiązanie A),lub płyty styropianowe
B. o współczynniku przewodzenia λD ≤0,031 W/mK i grubości 14 cm, (rozwiązanie B)

Kalkulacja ilości materiału wskazuje, że aby wykonawca mógł ocieplić 1800 m2 ścian tego budynku, powinien zamówić:
- 378 m3 płyt styropianowych z rozwiązania A, lub
- 252 m3 płyt styropianowych z rozwiązania B.

Wniosek nr 1

Decydując się na zastosowanie tańszego styropianu o gorszych parametrach izolacyjnych, należy liczyć się koniecznością kupienia jego większej ilości niż wyrobu o lepszych parametrach. W analizowanym przykładzie o 126 m3 więcej.
Zestawiając powyższe ilości ze średnimi cenami (brutto) obowiązującymi na rynku tj.: rozwiązanie A: cena 140 zł/ m3, rozwiązanie B: cena 215 zł/ m3 uzyskujemy koszty zakupu powyższych różnych rodzajów płyt styropianowych:
- rozwiązanie A: 52920 zł
- rozwiązanie B: 54180 zł

Rozwiązanie A jest więc o 1260 zł tańsze dla inwestora od rozwiązania B.

Jak wiadomo ocieplenie ścian w ETICS nie kończy się jednak na samym przyklejeniu płyt styropianowych. System ten przewiduje również dodatkowe mocowania w postaci kołków oraz pokrycie styropianu warstwą szpachlowo-klejową z zatopioną siatką oraz tynkiem.

Na rysunku nr 2 wykazano w jaki sposób grubość styropianu przekłada się na ilość dodatkowych metrów kwadratowych, które należy pokryć kolejnymi warstwami systemu ociepleniowego.

Rys.2 Rzut na fragment naroża budynku i otworu okiennego:

Im większa grubość styropianu (rozwiązanie A) tym większe zapotrzebowanie na pozostałe elementy ETICS:
- dłuższe kołki,
- większa ilości masy szpachlowo-klejowej,
- siatki,
- tynku,
- większe obróbki blacharskie i parapety zewnętrzne.

Grubość termoizolacji w analizowanym budynku, przy ilości okien i różnego rodzaju detali, przełożyła się na wielkość powierzchni do pokrycia siatką i tynkiem: dodatkowe 236 m2 w rozwiązaniu A i 164 m2 w rozwiązaniu B. Łączna powierzchnia do pokrycia tynkiem, w rozwiązaniu A to zatem 2036 m2 , a w rozwiązaniu B 1964 m2.

Jak widać różnica pomiędzy tymi dwoma rozwiązaniami to aż 72 m2, na które dodatkowo w rozwiązaniu A należy zamówić odpowiednio większą ilość kolejnych elementów systemu, a które o czym również należy pamiętać generują dodatkowe koszty związane z robocizną.

Zestawiając powyższe ze średnimi cenami obowiązującymi na rynku za wykonanie 1 m2 ocieplenia oraz kosztami zakupu pozostałych materiałów ETICS (bez EPS, obróbek, parapetów i kołków) okazuje się, że rozwiązanie A wygenerowało dodatkowe koszty na poziomie 7200 zł.

Kalkulacja po zsumowaniu kosztów przedstawia się więc następująco:
- rozwiązanie A: 52920 zł (zakup styropianu) + 7200 zł koszt ),
- rozwiązanie B: 54180 zł
- rozwiązania A 52920 zł + rozwiązanie B: 54180 zł

Po uwzględnieniu dodatkowych kosztów jakie wygenerowało rozwiązanie A, tj. 7200 zł i odjęciu tej kwoty od oszczędności wynikającej z zakupu tańszego styropianu o gorszych parametrach, tj. 1260 zł, okazuje się, że wybór lepszych ale przez to droższych płyt styropianowych (rozwiązanie B) to ostatecznie niższy o blisko 6000 zł koszt realizacji inwestycji ocieplenia ścian tego budynku niż w rozwiązaniu A. Przypominamy, że w tej kalkulacji nie zostały wzięte pod uwagę jeszcze koszty związane z potrzebą zastosowania większych rozmiarów parapetów i obróbek blacharskich, co jeszcze bardziej przełożyłoby się na korzyść rozwiązania B.

Wniosek nr 2

Decydując się na zastosowanie tańszego styropianu o gorszych parametrach izolacyjnych, należy liczyć się koniecznością poniesienia wyższych kosztów robocizny oraz materiałów ETICS. W analizowanym przykładzie o 7200 zł więcej.

Wymagania od 2021 r.

Ponieważ ocieplenie budynku wykonuje się na lata, spełnienie minimum wymagań w zakresie współczynnika U Cmax obowiązujących w dniu inwestycji, ale również lepszego poziomu wymaganego w przyszłości, tj. co najmniej U Cmax < 0,2 W/m2K, które będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.
Spróbujmy dokonać analizy wyżej przedstawionego przykładu i spojrzeć na nasz budynek gdyby ocieplenie realizowane było przy założeniu spełnienia wymagań z poziomu U Cmax < 0,2 W/m2K

Podsumowanie

Powyższa analiza potwierdza, że planując prace ociepleniowe metodą ETICS należy spojrzeć na nie szerzej niż tylko z perspektywy zakupu pojedynczego jego elementu. Zakup tańszego styropianu o słabszych parametrach wcale nie znaczy, że realizacja ocieplenia ścian budynku również będzie tańsza.

* przyjęte do analizy ceny towarów i usług, są średnią wartością cen w jakie można było znaleźć na rynku w ofertach tworzonych jesienią 2016 roku i na przełomie roku 2017.