Lukarna triumfalnie powraca na dachy naszych domów. Pełni nie tylko funkcję praktyczną – doświetla poddasza – ale jest także wyszukanym elementem architektonicznym. Ma dodawać budynkowi uroku i atrakcyjności. Warto wiedzieć, że lukarnę można wbudować w już istniejący dach.

Lukarna to rodzaj drewnianej nadbudówki na dachu, w której umieszczone jest okno. Składa się ze ścianki frontowej z otworem okiennym, osłonowych ścianek bocznych oraz zadaszenia. Ściankę frontową, która stanowi równocześnie oparcie dla zadaszenia, wykonuje się z drewna lub – w lukarnach szerszych – jako żelbetową.

Konstrukcja lukarny

Lekką konstrukcję lukarny buduje się między krokwiami. Ścianki lukarny to kilka desek (o grubości ok. 40 mm i szerokości 10–15 cm), przybitych do krokwi w rozstawie co 60 cm. Na nich opiera się daszek (najczęściej jednospadowy). Szkielet lukarny można usztywnić, obijając go na zewnątrz, na przykład wodoodporną sklejką. Takie okna, mimo że wypełniają całą powierzchnię czołową lukarny, są z reguły zbyt małe, dlatego zwykle buduje się kilka lukarn obok siebie.

Jeżeli chcemy zbudować większą lukarnę na już istniejącym dachu, wówczas musimy się zdecydować na zmiany w jego konstrukcji. Trzeba bowiem przeciąć jedną lub dwie krokwie. Krokwie krawędziowe należy wzmocnić chociażby przez ich podwojenie. Konstrukcja jest podobna, jak w przypadku lukarny pomiędzy dwiema krokwiami, jednak ze względu na jej szerokość (zwykle ok. 180 cm) daszek zwykle jest dwuspadowy. Lukarnę, tak jak cały dach, musimy ocieplić wełną. Niezbędne są również folie paro- i wiatroizolacyjne.

Na różne sposoby

Lukarnę od wewnątrz najczęściej wykańcza się płytami gipsowo-kartonowymi. Spoiny pomiędzy nimi należy wypełnić gipsową masą szpachlową Gipsar Uni lub Max. Od strony zewnętrznej lukarnę wykańczamy zwykle deskami, ale można ją też otynkować. Wówczas należy przykleić (lub zamocować mechanicznie) do niej płyty styropianowe grubości min. 4 cm i ułożyć na siatce z włókna szklanego tynk cienkowarstwowy. Rodzaj tynku powinniśmy dobrać tak, aby pasował do elewacji budynku. Może to być tynk mineralny lub akrylowy z rodziny Atlas Cermit, tynk silikonowy Atlas Silkon lub silikatowy Atlas Silkat. Jeżeli dom jest murowany, możemy – chcąc zachować jednolity wygląd – zamiast drewnianych ścianek lukarny postawić murowane. Murujemy je z takiej samej cegły jak ściany budynku, używając Zaprawy Murarskiej Atlas, która jest wodo- i mrozoodporna.

Kształt i rozmieszczenie

Dobrze zaprojektowane i ciekawie wykończone lukarny są bardzo efektownym detalem architektonicznym. Pasują zarówno do budynków o tradycyjnej architekturze, jak i tych nowoczesnych. Urozmaicają kształt dachu, tworząc w nim załamania i nisze. Najczęściej spotykamy lukarny prostokątne, ale mogą też mieć bardziej wyrafinowane kształty. Wyjątkowo urokliwe są tzw. wole oczka, lub lukarny owalne, czy trójkątne.
O rozmieszczeniu lukarny i jej kształcie decyduje w dużej mierze symetria dachu i kąt jego nachylenia. Lukarny najlepiej wyglądają na dachach stromych o nachyleniu powyżej 45°, posadowionych na wysokich (powyżej 1 m) ściankach kolankowych. Skosy dachowe nie ograniczają wówczas nadmiernie dopływu światła dziennego, a wnęka lukarny nie jest zbyt głęboka.

Daszek lub łuk

Zadaszenie lukarny może mieć formę jedno-, dwu- lub czterospadowego daszku bądź łuku. Pokrywa się je tym samym materiałem, co dach budynku. Na zadaszenie lukarny łukowej potrzebna jest dachówka o specjalnym kształcie, dająca się układać na łukach, na przykład karpiówka.

Na większych daszkach warto zamontować rynny, które ochronią przed pryskającą wodą i odprowadzą jej nadmiar na główną połać dachu. Najlepiej, gdy zadaszenie tworzy jak najdalej wysunięty okap, wtedy spływająca woda nie będzie zalewała szyb. Należy pamiętać także o uszczelnieniu połączenia ścianek bocznych lukarny z połacią dachową, aby zabezpieczać przed przenikaniem w głąb dachu wody opadowej i tej z topniejącego śniegu, który w tym miejscu gromadzi się zwykle w większej ilości. W tym celu montuje się tam szerokie blachy koszowe i zakłada dodatkowe uszczelki zapobiegające przenikaniu wody pod pokrycie.

Wole oko

Wole oko to specyficzny i dosyć trudny do wykonania typ lukarny. Jednakże ma wśród inwestorów wielu zwolenników ze względu na swój niezaprzeczalny urok. Wykonanie wolego oka wymaga odpowiedniego materiału uwzględniającego oryginalny kształt lukarny. Najczęściej wybierana jest dachówka karpiówka. Jednak stosuje się również gonty drewniane, bitumiczne lub ceramiczne, łupek, dachówkę zakładkową, a nawet blachodachówkę.

Przy budowie należy uwzględnić takie podstawowe parametry, jak proporcje wysokości i szerokości ściany frontowej wolego oka oraz kąt spadku połaci. Wole oko wymaga od wykonawcy szczególnej dokładności i dobrej znajomości zasad tworzenia konstrukcji drewnianych.

Źródło: Atlas

Autor: Atlas - zobacz wizytówkę firmy